Hỏi: Việc nhìn xa thấy trước là gì và hi vọng gì đã thúc đẩy thầy làm sống lại các giáo huấn tôn giáo cổ 2500 năm của Lão Tử?
Bhagwan Sri: Bất kì cái gì Lão Tử đã nói đều đã cổ 2500 năm. Nhưng theo một cách nào đó, nó vẫn còn tươi mới như giọt sương sớm. Nó mới vì nó chưa bao giờ được đưa vào thực hành. Nó mới vì linh hồn của người đã không lấy đến một bước đi theo hướng của nó. Con đường này là tuyệt đối chưa được động tới, còn trinh nguyên. Nó cổ vì sự kiện là Lão Tử đã cho tin tức về con đường này từ 2500 năm trước. Nó là mới vì tin tức của ông ấy đã không được chú ý mãi cho tới giờ. Ngày nay như chưa bao giờ có trước đây, việc chú ý tới thông điệp của ông ấy đã trở nên cần thiết khẩn cấp.
Người đã dùng tâm trí nam tính và đã thấy kết quả. Lịch sử của chúng ta trong 2000 năm qua là lịch sử của thực nghiệm tâm trí nam tính. Trong 2500 năm, chúng ta đã dùng logic, tranh đấu, bạo hành, xâm lấn và tham vọng chinh phục. Người đã trở nên ngày càng khổ hơn mỗi ngày. Bất kì cái gì chúng ta ham muốn đạt tới, chúng ta đã không đạt tới. Bất kì cái gì chúng ta có, chúng ta đã đánh mất. Đây đã là kết quả của thực nghiệm này. Chúng ta đã không thành công.
Vào lúc Lão Tử nói, ý thức nam tính đã không đạt tới thất bại như vậy. Do đó Lão Tử đã không được chú ý tới. Chắc sẽ tốt hơn nếu nói rằng Lão Tử đã được sinh ra từ 2500 năm trước thời đại của ông ấy. Đây đã là sai lầm của ông ấy. Ông ấy đáng ra phải được sinh vào thời nay. Thời nay ông ấy chắc được chú ý. Dường như bệnh đã không được sinh ra và người chữa lành đã tới trước hết. Thế thì nếu ông ấy nói về thuốc, không ai bận tâm nghe ông ấy, vì bệnh đã không có đó, còn ông ấy đã gợi ý cách chữa cho nó.
Bây giờ bệnh đã được sinh ra trong vòng 2500 năm này, và một mình Lão tử là cách chữa cho nó. Thực nghiệm với tâm trí nam tính đã thất bại. Thực tế nó đã dẫn chúng ta tới cánh cửa của chiến tranh toàn bộ. Dường như không có cách nào phía trước. Hoặc giống người sẽ đi tới kết thúc hoặc người sẽ phải bước trên con đường khác. Do đó điều hữu dụng là khám phá lại Lão Tử. Lão Tử có thể được bầu để dẫn dắt thế giới ngày nay – ông ấy phải như vậy. Nếu con người muốn cứu bản thân mình, phẩm chất ý thức nữ tính sẽ phải được thiết lập bằng không thì không có hi vọng sống sót nào cho giống người.
Con người đã thất bại không tạo ra được một thế giới trên cơ sở ý thức nam tính; nhưng sâu hơn yếu tố nam là yếu tố nữ. Chúng ta đã không thể tạo ra được sự sống bằng việc bỏ qua yếu tố nữ này. Chúng ta đã biến thế giới này thành nhà thương điên lớn. Chúng ta đã không thể làm cho thế giới này thành gia đình. Nếu đàn bà không là trung tâm, nhà trở thành nhà thương điên. Đàn bà ở trung tâm là hữu dụng để hấp thu cả nghìn kiểu căng thẳng. Nếu đàn bà ở trung tâm của văn hoá chúng ta, cô ấy chắc sẽ có năng lực làm tan biến cả nghìn loại căng thẳng. Chúng ta sẽ phải làm cho ý thức nữ tính thành nền móng của nền văn hoá của chúng ta. Thời gian giờ đã tới khi chúng ta sẽ phải làm quyết định trong vòng ba mươi hay bốn mươi năm. Do đó tôi nghĩ điều phù hợp là nói về Lão Tử.
Thực ra, ngày nay Lão Tử dường như mâu thuẫn. Người là rất phức tạp còn Lão Tử nói về tính đơn giản. Người rất kiêu căng và bản ngã còn Lão Tử nói về khiêm tốn. Người hăm hở leo lên các chiều cao, đạt tới mặt trăng và các ngôi sao còn Lão Tử nói về qui tắc đi xuống thung lũng và vực thẳm. Người muốn là đầu tiên còn Lão Tử nói không có cách nào đạt tới phúc lạc của sự tồn tại bằng việc là chính người cuối cùng! Cho nên điều đó dường như là trong thời đại mâu thuẫn thế, ai sẽ nghe theo Lão Tử?
Nhưng để tôi bảo bạn, khi bạn đạt tới một cực đoan, chúng ta sẵn sàng để đổi sang cực đoan kia. Chúng ta đã đạt tới chỗ cuối của tính phức tạp, bây giờ không có gì bên ngoài điều này, và bây giờ cái đối lập tới bên trong việc hiểu của chúng ta. Nếu một người đã làm việc quần quật mọi ngày và bị kiệt sức, chỉ thế thì người đó có thể hiểu được nghĩa của ngủ. Ngủ là cái đối lập với lao động nhưng nếu một người không mệt thì cái gì xảy ra? Và đây là điều thường xảy ra. Những người có đủ tiền không cần làm việc quần quật trong ngày, thế thì họ phàn nàn họ không thể ngủ được ban đêm. Tuy nhiên họ nghĩ họ được quyền nghỉ nhiều hơn nhưng họ sai vì thảnh thơi chỉ tới với những người đã làm việc quần quật đủ.
Một mình lao động nặng nhọc trở thành phương tiện cho thảnh thơi sâu và điều này đến lượt nó tái tạo lại năng lượng để tham gia lần nữa vào công việc.
Sự tồn tại giống như dòng suối chảy giữa đôi bờ của các cái đối lập.
Chúng ta đã sống đủ lâu trên bờ của ý thức nam tính. Thời gian giờ đã tới cho chúng ta bước qua bờ đối diện của ý thức nữ tính. Bằng việc làm như vậy chúng ta có thể làm thăng bằng và tạo ra những hoàn cảnh đúng. Thời gian chín muồi cho thay đổi. Do đó tôi không nghĩ theo đường hướng rằng chúng ta là phức tạp rắc rối, làm sao chúng ta sẽ hiểu Lão Tử? Thay vì vậy, tôi cảm thấy chúng ta đã đạt tới đỉnh của sự phức tạp. Nhiều tới mức bất kì cái gì bên ngoài điểm này đều sẽ ở ngoài việc hiểu của chúng ta. Bây giờ chúng ta đã đạt tới giai đoạn mà chúng ta chỉ có thể hiểu ngôn ngữ của thảnh thơi. Người thực tại đã đạt tới điểm mà ý thức nam tính đã biểu lộ bản thân nó trong sự đầy đủ của nó. Nó đã đạt tới cực đại của nó mà từ đó không cái gì thêm nữa ở phía trước. Nó đã đạt tới điểm bão hoà. Khi căng thẳng là đầy đủ điểm thảnh thơi được đạt tới. Nếu một người cứ chạy và chạy mãi, chung cuộc người đó ngã và dừng lại. Bạn đã bao giờ nghĩ đích đến chung cuộc của cuộc đua là cái gì chưa? Nó không là gì khác hơn việc ngã. Nó kết thúc trong cái đối lập.
Bây giờ Lão Tử có thể được làm việc. Vào thời của ông ấy thế giới đã không thể hiểu được ông ấy vì người của những thời ấy đã không phức tạp rắc rối thế để Lão Tử là bác sĩ điều trị cho họ. Mọi người đã không đau khổ và thất bại thế để hiểu ông ấy. Mọi người còn chưa được khai tâm vào trong thế giới của cạnh tranh. Không ai đã khao khát địa vị phía trước thế để hiểu lời kinh về việc là người cuối cùng. Tuy nhiên bây giờ chúng ta đứng ở phía trước. Vào thời của Lão Tử mọi người đã không có của cải dư thừa thế để hiểu niềm vui của việc không xu dính túi. Bây giờ nhiều của cải đã dồn lại trên thế giới tới mức nghèo nàn giờ có thể dường như là tự do.
Một sự vụ trong đời của Khổng Tử xuất hiện trong tâm trí tôi. Ông ấy đi qua một làng thì trông thấy một người đàn ông và con trai ông ta đang làm việc thường lệ quay bánh xe nước, kéo nước lên từ giếng. Khổng Tử choáng. Ông ta đi tới ông già và nói, “Ông không biết rằng bây giờ mọi người dùng ngựa hay bò để kéo nước lên từ giếng sao? Ở kinh thành cũng có các máy làm việc này.” Ông già nói, “Xin ông nói khẽ cho để con trai tôi không nghe thấy ông. Ông quay lại sau một chút đi.” Bây giờ Khổng Tử đâm ra phân vân hơn nhưng ông ta đã quay lại một thời gian sau, vì ông ta tò mò muốn biết. Ông già này đang nằm dưới gốc cây. “Tôi nhận biết rõ về sự kiện rằng ngựa và bò ngày nay được dùng để kéo nước lên từ giếng,” ông ta nói với Khổng Tử. “Tôi cũng biết cách tôi có thể tiết kiệm tời gian và công sức bằng việc dùng ngựa nhưng tôi sẽ làm gì với năng lượng không được dùng tới của con trai tôi? Tôi không có cách dùng khác cho nó. Xin để ngựa và máy của ông vẫn còn ở thành thị của ông đi. Đừng mang chúng tới đây.”
Nhưng tin tức về máy mới này cứ lan rộng mà không thể bị ngăn cản. Dần dần nó lan ra khắp nước và người bị thay bởi máy. Người già này đã là người đi theo Lão Tử. Nhưng chính Khổng Tử đã chiến thắng thời này. Tuy nhiên bây giờ đến lượt Lão Tử thắng, vì bất kì chỗ nào máy đã tiếp quản hoàn toàn, câu hỏi này lại nảy sinh tươi mới. Người làm gì với thời gian sẵn có trong tay? Người định làm gì với năng lượng không được dùng? Thời gian và năng lượng này, mà không được đưa vào sử dụng có tính xây dựng, nhất định bị lạm dụng vì năng lượng phải được dùng. Như Paul Sartre nói: “Bạn có thể chọn nhưng bạn không thể chọn việc không chọn.” Năng lượng sẽ phải được dùng một cách xây dựng hay phá huỷ.
Trong 2500 năm, phát biểu của Lão Tử nằm đó bị vùi kín như hạt mầm, chờ đợi khoảnh khắc đúng để nảy mầm. Khoảnh khắc đúng này là ở trong tay bây giờ. Bây giờ chúng ta hiểu điều ông ấy ngụ ý khi ông ấy nói – rằng các phương pháp xây dựng để dùng năng lượng của người trước hết phải được tiến hoá trước khi đưa cơ giới hoá vào. Atman của người phải đạt tới những chiều cao và trở nên bao la tới mức con người có thể được tin cậy với bom nguyên tử. Bằng không, bom nguyên tử trong tay của người nhỏ nhen nhất định là nguy hiểm. Sức mạnh là nguy hiểm trong tay của người dốt. Điều tốt hơn cả là người dốt vẫn còn bất lực vì thế thì người đó không thể gây ra hại nào bằng việc lạm dụng sức mạnh trong tay người đó.
Bây giờ Lão Tử có thể được hiểu vì bây giờ chúng ta đã bước đi toàn thể con đường dài và đã thấy cho bản thân chúng ta rằng Lão Tử đã là đúng khi ông ấy nói rằng con đường này chung cuộc chỉ kết thúc trong ốm và buồn. Do đó, tôi đã chọn nói về các giáo huấn cổ 2500 năm của Lão Tử, cái là tuyệt đối trinh nguyên, phải nói vậy, vì chúng chưa bao giờ được đưa vào thực hiện. Điều này tôi làm với hi vọng rằng có lẽ người bây giờ sẽ sẵn lòng nghe ông ấy. Tôi nói ‘có lẽ’, vì tôi biết rằng nhiều lần chúng ta sẵn sàng chết thay vì thay đổi bản thân chúng ta. Chết dường như là dễ hơn thay đổi. Do đó tôi nói có lẽ con người có thể sẵn lòng thử từ Lão Tử. Tôi không tuyệt đối chắc chắn; vì chúng ta có thể sẵn sàng chấp nhận chết vì điều đó có thể được coi như tử vì nghĩa, trong khi việc mang tới thay đổi bên trong bản thân chúng ta là cú đấm vào bản ngã. Chúng ta khó mà lấy được bước tiến lên, khi nỗi sợ về điều người khác có thể nói giữ chặt chúng ta.
Một đêm Mulla Nasruddin khởi hành từ nhà anh ta. Anh ta say – say khướt. Đêm tối, đường vắng tanh. Không có ai chứng kiến cơn say của anh ta ngoại trừ cột điện. Anh ta nhìn cột điện và tự nói với mình “Mình phải chăm chú không đâm vào cột này.” Nhưng đó lại đích xác là điều đã xảy ra. Khi một người cố cứu bản thân mình khỏi cái gì đó, anh ta lao bản thân mình thẳng vào cái đó, vì toàn thể chú ý của anh ta được hướng tới chính điều anh ta cố tránh. Anh ta đã cứ nhìn vào cột để không bỏ lỡ nó và chân anh ta luôn luôn đi vào cùng hướng như mắt anh ta nhìn. Anh ta va mạnh vào cái cột và ngã ra. Anh ta ngồi dậy và đi lùi lại vài bước, mắt anh ta vẫn dán vào cái cột. Điều đó hoàn toàn có thể, anh ta đã không rất chăm chú vì theo logic đơn giản tập trung đầy đủ vào đối thể mà cần được tránh. Bây giờ toàn thể chú ý của anh ta đã được hội tụ vào chiếc cột. Con đường tan biến hoàn toàn khỏi cái nhìn của anh ta. Anh ta đi thẳng tới nó và lại va mạnh vào nó.
Anh ta đứng dậy một lần nữa, đầu anh ta quay cuồng đau nhói. Anh ta lúng túng – nước mắt trào ra. Nhưng anh ta không từ bỏ. Anh ta lại cố một lần nữa. Bây giờ đường thì rộng, anh ta đáng ra có thể đã đi qua được nó từ phía bên kia, nhưng không. Anh ta lại vẫn đi theo cùng hướng. Lần này đầu anh ta đập vào cột, tới mức anh ta đột nhiên thấy vài cái cột xoay tít trước mắt mình. Anh ta khiếp hãi. Bây giờ anh ta khẩn cầu Allah và làm nỗ lực cuối cùng để đi qua đường nhưng hỡi ôi, lần nữa anh ta lại va mạnh vào cái cột!
Khi anh ta ngã lần thứ tư anh ta gọi to, “Ôi Thượng đế, không có cách nào thoát ra khỏi chỗ này! Dường như con bị bao quanh tứ phía bởi các cột điện! Bất kì chỗ nào con đi, đều có cột điện!” Thực tại, anh ta đã chẳng đi đâu cả. Anh ta đã đi theo một hướng và tới cùng một chỗ lặp đi lặp lại. Chỉ có một cột và ngay cả người mù cũng có thể đã đi qua mà không chạm vào nó nhưng người này có hai mắt, tuy nhiên đã không trong ý thức của mình, đã không thể nào nhận ra điều đó.
Tất cả chúng ta đều là những người có mắt – nhưng vô ý thức! Lão Tử gọi sự mê muội tồi tệ nhất của chúng ta là bản ngã. Lão Tử nói, “Bản ngã là sự ngẩn ngơ của chúng ta vì nó ngăn cản chúng ta khỏi là hiện thực hướng tới thế giới này.” Nó cấy các phóng chiếu riêng của nó lên mọi thứ và ngăn cản chúng ta không thấy được thế giới như nó vậy. Tất cả chúng ta đều nhìn thế giới như bản ngã chỉ cho chúng ta, tất cả chúng ta đều nghĩ điều bản ngã chúng ta buộc chúng ta nghĩ và chúng ta không bao giờ cố biết sự kiện như chúng vậy. Duy nhất người có năng lực biết thực tại là người có máy chiếu của bản ngã đã hoàn toàn bị mất đi.
Từ “Con đường Đạo”, T.2, Ch.22 Lão Tử là hữu dụng nhất trong hiện trạng thế giới
