Bỏ trí huệ và hiểu biết, nhân nghĩa và công bình, tinh ranh và có lợi, là cái phủ định. Lão Tử coi những điều này là ba bệnh. Cần bỏ những điều này, nhưng việc đó là không đủ. Nó là bản chất, nhưng không thích hợp. Cái khẳng định phải được biểu lộ.
Không ốm là không đủ để là khoẻ. Nó là cần thiết. Nếu không có ốm, điều đó là dễ hơn để là khoẻ. Nhưng thiếu vắng ốm không phải là khoẻ. Khoẻ có trạng thái khẳng định riêng của nó. Cũng như trong ốm có đau, trong khoẻ có vui. Khi không có ốm, bạn ở ngoài đau, nhưng không trong phúc lạc. Ở ngoài đau không phải là một với phúc lạc; chúng là không đồng nghĩa. Phúc lạc là việc để lộ ra phúc lành và phúc lạc bên trong, để lộ ra việc nở hoa tự phát bên trong.
Ba điều Lão Tử đã nói tới là giống như bệnh. Mọi bệnh đều tới từ bên ngoài; khoẻ tới từ bên trong. Bệnh xâm lấn vào, khoẻ là bản tính của chúng ta. Chính từ ‘swasthya’ (khoẻ) ngụ ý được tập trung trong cái ngã của người ta. Không lời nào của bất kì ngôn ngữ nào khác giải thích khoẻ đúng thế. “Swasthya” là từ tâm linh nữa. Nó ngụ ý được thiết lập bên trong cái ngã của người ta. Chúng ta hãy hiểu điều này để hiểu lời kinh.
Khi có bệnh, bạn ở ngoài thân thể bạn. Nếu gai đâm vào bàn chân, mọi ý thức của chúng ta bắt đầu xoay tròn quanh điểm gai đâm. Nếu chúng ta bị đau đầu, mọi chú ý xoay quanh đầu. Nếu thân thể đau, ý thức đi loanh quanh thân thể. Bất kì chỗ nào có đau, bất kì chỗ nào có nhức, ý thức phải xô tới đó. Do đó khó cho người ốm hiểu rằng người đó không là thân thể, rằng người đó là atman. Nếu điều này không rõ ràng cho bạn nữa, biết rằng bạn ốm.
Một người càng ốm, người đó nhất định càng ít tâm linh. Người đó hướng theo thân thể, vì trong bệnh bạn ý thức chỉ vào thân thể: Không có dấu hiệu của atman. Toàn thể tâm trí được tập trung vào bệnh, và chỉ có một ham muốn bên trong: làm sao gạt bỏ bệnh. Không có mong đợi về vui dù bất kì cái gì. Nếu bệnh có thể bị gạt bỏ, điều đó là nhiều hơn có thể được hi vọng.
Nhưng không có khổ không phải là trở thành vui. Như đau kéo chúng ta ra ngoài, vậy phúc lạc đưa chúng ta vào trong. Nếu một người không bước ra khỏi nhà mình, không đi lang thang trên phố, không đi ra thế giới, đừng nghĩ người đó đã đi vào bên trong bản thân mình. Người đó có thể cứ đứng ở cửa. Người đứng ở cửa thì không ở trong không ở ngoài. Tương tự, người không khổ không vui là đang đứng ở cửa. Nếu người đó chỉ đứng giữa hai điều này, người đó sẽ trở thành ỉu xìu, phiền muộn. Thế thì đau không kéo người đó mà cũng không có cả âm nhạc của phúc lạc bên trong người đó. Chỉ dửng dưng buồn nản có đó.
Lão Tử nói rằng nếu ba bệnh này bị gạt bỏ – và cần gạt bỏ chúng – thế thì lối mở bên trong có thể được ảnh hưởng. Chúng ta phải không coi là đương nhiên rằng bằng việc bỏ ba bệnh này chúng ta đã đạt tới đích đến. Đây chỉ là phần phủ định. Cái là sai đã bị bỏ đi nhưng vậy mà cái đúng vẫn còn chưa được đạt tới. Đạt tới cái đúng là chiều hướng khác, cuộc hành trình khác toàn bộ. Người giữ cái sai không bao giờ đạt tới cái đúng. Đồng thời người đã bỏ cái sai thì không nhất thiết đạt tới cái đúng. Cái sai phải bị bỏ đi, nhưng đơn thuần bỏ cái sai và không làm nỗ lực thêm sẽ không giúp người ta đạt tới cái đúng.
Trong lời kinh này, Lão Tử đã cố gắng làm lộ ra tính khẳng định của cuộc sống, sự mạnh khoẻ bên trong. Ba bệnh này ông ấy đã nói tới đều là bên ngoài và không thích hợp. Mọi người cần cái gì đó để giữ trong cuộc hành trình của họ.
Mọi người ôm giữ ba bệnh này vì chính lí do này; họ muốn có hỗ trợ, cái gì đó để dựa vào. Khi những hỗ trợ này bị giằng đi, họ thấy bản thân họ gặp khó khăn, vì làm sao họ có thể sống mà không có hỗ trợ? Một người sống để thu nhận tri thức. Khi người đó tiến lên, người đó cảm thấy mình đang phát triển, đạt tới cái gì đó. Đây là hỗ trợ của người đó. Một người sống vì nhân loại, đạo đức, công bình, tôn giáo. Người đó phục vụ loài người. Đây là hỗ trợ của người đó. Một người sống vì các món lợi vật chất, vì của cải, vì địa vị, vì danh vọng. Đây là hỗ trợ của người đó. Tất cả những người này đều cần chỗ dựa, sự hỗ trợ, để sống. Nhưng Lão Tử nói, “Bỏ cả ba.”
Rất khó hiện hữu mà không có neo. Thế thì chúng ta cảm thấy, “Chúng ta phải sống thế nào? Chúng ta phải làm gì?” Chúng ta buông bỏ cái sai, và bàn tay trở nên rỗng. Lão Tử đồng ý rằng bàn tay rỗng cần cái neo, cần sự hỗ trợ, nhưng nếu hỗ trợ này lại là từ bên ngoài, nó sẽ không tốt hơn cái người ta đã bỏ đi. Hỗ trợ này bây giờ phải là hỗ trợ bên trong, chính hỗ trợ riêng của bạn từ cái ngã bên trong của bạn.
Do đó Lão Tử nói: “Làm lộ cái ngã đơn giản của ông. Đi theo bản tính nguyên thuỷ của ông. Chặn tính ích kỉ của ông. Cắt ham muốn của ông.” Chúng ta hãy xem những lời này từng cái một.
“Làm lộ cái ngã đơn giản của ông.” Khi tay chúng ta bị làm rỗng từ thế giới bên ngoài và không có vật nào còn lại cho tâm trí, thế thì dòng chảy ý thức đầy đủ có thể được hướng tới cái ngã. Khi mắt không còn nhìn ra bên ngoài, sức mạnh nhìn đầy đủ có thể luân chuyển bên trong. Khi sinh lực không bị hướng để đạt tới các vật bên ngoài, sức mạnh và chuyển động đầy đủ của nó có thể được dùng cho cuộc hành trình bên trong.
Làm lộ cái ngã ngụ ý rằng mọi giác quan của bạn mà mãi cho tới giờ, vẫn chạy vào và ra, mọi tâm trí của bạn mà mãi cho tới giờ vẫn bị bận rộn và bị thu hút để đạt tới các thứ ở xa, mọi chú ý của bạn mà mãi cho tới giờ vẫn đuổi theo mọi thứ ngoại trừ cái ngã riêng của bạn, bây giờ phải được hướng tới cái ngã riêng của bạn. Điều này chỉ có thể được hiểu và được hoàn thành nếu ba thứ đầu đã bị bỏ đi.
Bạn ngồi với mắt nhắm, nhưng cái bạn thấy là các thứ bên ngoài. Bạn thấy thế giới bên ngoài, và không thấy bất kì thứ gì ở bên trong bạn. Bịt tai lại và âm thanh bạn nghe thấy là của thế giới bên ngoài. Bạn rút chú ý của bạn từ bên ngoài và vậy mà nó vẫn chạy ra ngoài. Điều này là vì ba thứ đã được nhắc tới trước đây. Ba hỗ trợ bên ngoài này vẫn chưa bị phá vỡ. Vì việc thực hành thường xuyên và thói quen của những lần sinh trước, tâm trí vẫn chạy hướng tới những điều này. Lão Tử nói: “Nếu ba thứ này bị đập tan, mọi giác quan có thể được làm cho đi vào bên trong.”
Nhắm mắt lại và tập trung vào một thứ; rằng bạn sẽ không nhìn bất kì vật bên ngoài nào. Hình ảnh sẽ xuất hiện trước mắt của tâm trí vì thói quen cũ, nhưng biết rằng chúng là từ bên ngoài và bạn không được chuẩn bị để nhìn chúng. Nói với bản thân bạn lặp đi lặp lại rằng bạn không quan tâm; chúng không có hấp dẫn với bạn. Nếu bạn dừng quan tâm tới những hình ảnh này, bạn sẽ thấy rằng chúng sẽ ngày một ít dần. Chúng xuất hiện vì bạn gọi chúng tới.
Không khách nào tới với tâm trí chừng nào chưa được mời. Không cái gì có thể ép buộc bản thân nó vào tâm trí; lời mời của bạn là cần thiết. Hoàn toàn có thể là bạn đã quên lời mời của bạn; hay có thể là bạn đã đổi ý sau đó; hay bạn không có ý tưởng nào về khi nào và thế nào, trong khoảnh khắc vô ý thức bạn đã gửi lời mời này. Nhưng sự kiện còn lại là bất kì cái gì tới với tâm trí bạn đều là điều bạn đã gọi tới. Không một việc xảy ra nào của tâm trí xảy ra mà bạn không chịu trách nhiệm.
Nếu bạn thấy bản thân bạn phạm tội trong mơ và mê mải trong mọi loại xúc phạm, đó là vì bạn đã muốn làm như vậy; nhưng bạn đã che giấu nó khỏi cái ngã riêng của bạn. Bạn dậy buổi sáng và nói nó đã là mơ đơn thuần và không có hậu quả gì. Nhưng mơ là của bạn và chúng không phải là không có lí do. Bạn đã bịa ra chúng, bạn đã gọi chúng. Cho nên đừng bao giờ xem thường chúng. Mơ nói cho bạn về bản thân bạn, chúng thông báo cho bạn về cái nằm trong nếp gấp của tâm trí bạn. Tâm trí là cùng với bạn. Vào thời gian ban ngày bạn có thể kìm nén nó nhưng ban đêm nó bắt đầu làm việc.
Các nhà tâm lí nói rằng nếu bạn không mơ bạn sẽ phát điên. Điều này là đúng. Bất kì cái gì bạn kìm nén trong ngày đều bị tống ra vào ban đêm – việc tẩy rửa xảy xa. Một khi chúng ta tin rằng nếu một người không được phép ngủ trong một số ngày, người đó phát điên. Bây giờ điều đã được khám phá ra là không phải là thiếu ngủ mà vì người đó không thể mơ nên người đó phát điên. Nhiều thực nghiệm đã được tiến hành cho hiệu quả này và điều này là sự kiện được chứng minh.
Bạn thấy nhiều giấc mơ trong đêm. Có chuỗi mười hai giấc mơ. Mười hai lần bạn đi vào trong trạng thái mơ. Ở giữa, bạn rơi vào trong giấc ngủ sâu. Các nhà tâm lí đã thực nghiệm trên hàng trăm người. Bây giờ có thể biết qua những khoảnh khắc của mắt khi nào bạn đang ngủ và khi nào bạn đang mơ. Bây giờ chúng ta có máy để đo sự mãnh liệt của chuyển động mắt. Khi bạn mơ, con ngươi trong mắt chuyển động theo cùng cách như khi bạn xem phim. Mơ là bộ phim. Khi con ngươi không chuyển động, đó là khi không có mơ, con ngươi dừng lại. Khi một người đang mơ và khi người đó không mơ có thể được biết.
Các nhà tâm lí đã thực nghiệm trên người trong nhiều năm. Bất kì khi nào một người bắt đầu mơ, người đó bị đánh thức dậy. Trong thời gian bẩy ngày người đó trở thành gần điên. Thế rồi, cùng người này bị đánh thức khi người đó không mơ. Mọi lần người đó dừng mơ, người đó sẽ bị ngăn cản khỏi việc ngủ. Sau bẩy ngày người ta thấy rằng người đó vẫn mạnh khoẻ như bao giờ. Không có khác biệt chút nào.
Các nhà tâm lí nói rằng không ai khổ vì thiếu ngủ. Chúng ta khổ vì không có khả năng mơ. Nếu chúng ta không thể ném được đồ đồng nát mà chúng ta thu thập suốt cả ngày và nó cứ liên tục thu thập bên trong vô thức của chúng ta, nó có thể làm cho bạn thành điên. Mơ không phải là không có lí do. Chúng là của bạn; bản thân bạn ở trong chúng. Cho nên khi bạn nhắm mắt và bắt đầu thấy các thứ, đó là vì mối quan tâm của bạn trong chúng.
Dừng việc quan tâm tới chúng đi. Đó là bước đầu tiên hướng tới làm lộ ra cái ngã. Để các hình ảnh tới và quan sát chúng một cách vô tư, trở nên thụ động. Liên tục nhìn; không thành vấn đề. Giống như khi một người đang xem phim thì đột nhiên được thông báo rằng báo cáo y tế chỉ ra anh ta đang bị ung thư – mối quan tâm của người này với bộ phim sẽ hoàn toàn bị mất. Bộ phim vẫn tiếp tục, và anh ta đang xem nó, nhưng bây giờ nó không còn hấp dẫn với anh ta, nó không giữ sự chú ý của anh ta. Theo cùng cách thức, khi chúng ta thoát khỏi ba điều này, mối quan tâm, sự hấp dẫn sẽ bị mất. Thói quen cũ sẽ tiếp tục tạo ra bộ phim, nhưng bạn sẽ không còn quan tâm nữa.
Là vô tư trong những giấc mơ bên trong này đi. Khi vô tư của bạn tăng lên, những hình ảnh sẽ trở nên ngày càng ít đi. Bạn sẽ bắt đầu để ý tới các kẽ hở chen vào giữa. Thế rồi đột nhiên bạn sẽ thấy rằng chú ý của bạn được hội tụ vào cái ngã riêng của bạn. Ánh sáng của bạn đổ lên bạn; đèn của bạn đang làm lộ ra bản thân bạn. Nó là cùng chiếc đèn, cùng ánh sáng đã chiếu sáng thế giới bên ngoài cho bạn. Khi thế giới bên ngoài không còn tồn tại, ánh sáng của đèn này bắt đầu đổ lên bạn.
Bịt tai lại và ngồi. Tiếng ồn bên ngoài sẽ đổ vào tai bạn. Bạn sẽ nghe thấy chút ít hội thoại quá khứ của bạn cùng bạn bè bạn; bài ca nào đó đã bị quên đi từ lâu sẽ tới với tâm trí của bạn và bạn thực tại sẽ nghe thấy nó. Nghe mọi thứ một cách vô tư. Không bắt đầu lầm rầm theo điệu hát cho bản thân bạn ngay cả trong tâm trí bạn. Là thụ động; không phản ứng với các kích thích này. Sau một thời gian nào đó, sau vài ngày, tai sẽ trở nên im lặng. Sẽ không có âm thanh. Và ngày đó, lần đầu tiên, bạn sẽ nghe thấy âm thanh của im lặng bên trong.
Từng giác quan có thể được chỉnh hướng vào trong. Chẳng hạn nhận hương thơm. Có hương thơm bên trong mà chúng ta không biết. Có lẽ đó là hương thơm thực. Nhưng mũi chúng ta bị chất đầy với hương thơm bên ngoài và điều không xuất hiện cho chúng ta là có hương thơm bên trong, hương thơm của atman.
Mọi giác quan có thể được trải nghiệm ở bên trong. Hiểu rõ các giác quan này đi vì chúng là lưu thông hai chiều. Các giác quan được nối cho chúng ta ở bên trong và cũng được nối cho thế giới bên ngoài. Đó là cách nó có thể mang tới tin tức về thế giới cho bạn; bằng không bạn chắc đã không có hiểu biết về thế giới. Nhưng chúng ta dùng các giác quan như lưu thông một chiều. Chúng ta chỉ nhận tin tức của thế giới bên ngoài từ chúng và không bao giờ nhận từ thế giới bên trong.
Lão Tử nói: “Làm lộ cái ngã đơn giản của ông.” Như chúng ta thấy bầu trời bao la phía trên, trăng và sao và hoa và cây và đa dạng bộ mặt, điều là tất cả kinh nghiệm về sự mở rộng lớn bên ngoài, cho nên chúng ta cũng có thể trải nghiệm sự mở rộng sâu của rỗng lớn bên trong. Nhưng với điều này, chúng ta sẽ phải biến đổi chú ý của chúng ta. Tâm trí đi ra ngoài phải bị gọi quay lại bên trong; nó phải quay về nhà.
Chỗ nghỉ ngơi cuối cùng của cuộc hành trình vào bên trong này là việc khải lộ của cái ngã. Nó là việc khải lộ về hiểu biết về cái ngã.
Lão Tử chỉ quan tâm tới tự nhiên. Ông ấy giữ nó theo cùng cách như Kabir. Kabir nói, “Sadhi sahaj samadhi bhati.” Trong mọi bài ca, Kabir đặt nhấn mạnh vào ‘sahaja’ (tự nhiên, tự phát). Nhớ từ này ‘sahaja’ trong tâm trí.
Nếu tôi tạo ra một quan niệm về cái ngã trước khi bắt đầu cuộc hành trình bên trong, nó sẽ không phải là cái ngã tự nhiên của tôi. Chẳng hạn, nếu tôi tới thăm bạn với một khái niệm được hình thành từ trước về bạn, thế thì tôi sẽ nhìn bạn qua màn ảnh của khái niệm được hình thành từ trước của tôi. Điều này sẽ không là cái ngã tự nhiên thực của bạn vì khái niệm của tôi về bạn sẽ bị trộn lẫn với nó. Tôi có thể đã đi cùng khái niệm này rằng bạn là người rất tốt. Bạn có thể giống như một người tốt với tôi, nhưng có lẽ bạn không phải là người tốt. Có lẽ đó là việc phóng đại của khái niệm của tôi về bạn. Khi tôi tới với cái nhìn cố định rằng bạn là người tốt, thế thì tôi chỉ thấy cái chứng minh cho quan điểm của tôi.
Thế thì tôi bắt đầu chọn lựa. Tôi sẽ không nhìn mọi thứ là sai trong bạn, tôi sẽ chỉ nhìn thứ là đúng. Tôi sẽ luôn thêm các điểm tốt cho tới khi quan niệm của tôi về bạn trở nên mạnh và tăng lên cả nghìn lần. Thế thì bạn xuất hiện với tôi là một sadhu lớn. Bây giờ, liệu đây có là bản tính thực tại của bạn hay không, là vấn đề khác hoàn toàn. Theo cùng cách này, nếu tôi đã quyết định trước rằng bạn là người xấu, tôi sẽ chọn ra mọi điểm xấu trong bạn. Cho nên khi chúng ta nhìn, chúng ta chỉ thấy cái chọn lọc, và do đó chúng ta không thể thấy sự thực. Chúng ta chọn cái phù hợp với chúng ta ngay cả để là sự thực.
Nếu ai đó bảo bạn Phật là người xấu và người đó thuyết phục bạn, thế thì khi bạn đi tới Phật bạn sẽ không thấy Phật ở bất kì đâu. Bạn sẽ chỉ đi và xác nhận rằng ông ấy là người xấu mà bạn bắt đầu thấy. Khó khăn lớn nhất của người là ở chỗ người đó chứng minh điều người đó tin. Niềm tin của người đó trở thành sự kiện. Niềm tin của chúng ta dường như là sự thực cho chúng ta và chúng ta đi theo các quan niệm riêng của chúng ta. Chúng ta thậm chí xây dựng các quan niệm về cái ngã riêng của chúng ta.
Lão Tử và Kabir, hay những người khác có quan niệm về tự nhiên (sahaja), nói rằng để làm lộ ra cái ngã đơn giản bên trong, bạn phải xuất phát mà không có bất kì quan niệm định trước nào. Bằng không bạn sẽ trải nghiệm chỉ các quan niệm định trước của bạn. Một người tin nó sẽ giống thế này và giống thế này – và người đó luôn luôn trải nghiệm điều người đó mong đợi thấy. Nhưng điều đó sẽ không phải là sự thực. Đó là trò chơi về các quan niệm riêng của người đó, ảo tưởng của tâm trí riêng của người đó, phóng chiếu riêng của người đó.
Tất cả chúng ta đều có cái nhìn riêng của chúng ta về atman. Một số người tin rằng atman có hình thể nào đó, một số tin rằng nó có mầu sắc nào đó, một số đã biết nó sẽ là loại trải nghiệm nào. Nếu bạn đi vào bên trong, với bất kì mong đợi nào của bạn, trải nghiệm này sẽ không phải là về atman mà chỉ là phóng chiếu riêng của bạn.
Do đó Lão Tử nói: không có quan niệm nào khi ông đi vào bên trong. Là rỗng tuyệt đối. Đi với cái nhìn tự do. Không đeo kính mầu nào nếu không bạn sẽ thấy cùng mầu trong atman. Đó là lí do tại sao các tôn giáo khác nhau trên thế giới đã mô tả những trải nghiệm khác nhau. Những trải nghiệm này không phải là trải nghiệm đích thực; chúng được tô mầu bởi mầu của các quan niệm của họ.
Có khó khăn khác với cuộc hành trình bên trong: bạn phải du hành một mình. Bạn không thể đi vào cùng ai đó, bạn không thể so sánh trải nghiệm của bạn với người khác; bạn thậm chí không thể hỏi liệu bạn đang trên đường đúng hay sai. Nếu bạn đi ra chợ và bạn chọn cái gì đó vì nó có mầu vàng – nếu người khác khăng khăng nó không phải vàng, bạn sẽ trở nên sợ rằng bạn đã trở nên mù mầu. Nhưng trong thế giới bên trong bạn phải một mình. Cho nên bất kì định kiến nào cũng là nguy hiểm vì không có cách nào để kiểm với người khác. Không ai ở vị trí nói cho bạn cái bạn thấy và cái bạn không thấy. Bạn là một mình tuyệt đối.
Vì tính một mình tuyệt đối này, bạn phải được giải toả mọi định kiến nếu không thì không có cách nào sửa các ảo tưởng của bạn. Trong thế giới bên ngoài, chúng ta sửa bản thân chúng ta bằng gương của người khác.
Mulla Nasruddin đi tới quán rượu cùng con trai mình. Cả hai bắt đầu uống. Mulla bắt đầu khuyên con trai, “Con phải biết khi nào con nên dừng uống rượu” anh ta bảo cậu con. “Bố sẽ nói cho con cách quyết định. Nhìn hai người đàn ông đang ngồi bàn bên cạnh kia? Khi họ dường như là bốn người với con, con đã đạt tới giới hạn.”
Cậu con trai quay sang nhìn vào người này. “Con chỉ thấy một người ở bàn đó!” nó nói với bố nó. Nasruddin đã uống hơi quá nhiều. Anh ta đã thấy hai người thay vì một người. Và anh ta lại khuyên con trai! Cậu con trai có thể thấy cho bản thân mình rằng đã chỉ có một người tại bàn. Trong thế giới bên ngoài chúng ta có thể kiểm mọi thứ, cân chúng.
Từ “Con đường Đạo”, T.4, Ch.20 Từ bỏ ham muốn tâm linh khải lộ cái ngã đơn giản
