Bây giờ nếu chúng ta sẵn lòng hiểu tự nhiên là như vậy, điều Lão Tử nói thêm thậm chí còn khó hiểu hơn. Ông ấy nói, “Thánh nhân, những người biết, họ nữa là không từ bi.” Thánh nhân bao giờ cũng được biết và được tin là có từ bi. Chúng ta nói họ là tối thượng trong từ bi. Những người sùng kính Mahavira đã nói ông ấy là biểu tượng của tha thứ, người sùng kính Phật nói ông ấy đã là từ cuối cùng trong từ bi. Người sùng kính Jesus tuyên bố rằng ông ấy đã được sinh ra từ từ bi cho nhân loại, để mang họ ra khỏi đau và khổ. Những người sùng kính Krishna nói rằng bất kì khi nào thế giới bị tràn ngập với buồn và sầu, Krishna sẽ tới và giải thoát tất cả. Cho nên mãi tới giờ đây là quan niệm của chúng ta về thánh nhân – từ bi với tất cả!
Nhưng Lão Tử nói, “Thánh nhân không có nhân, vì ông ấy là thánh nhân người đã hợp nhất bản thân ông ấy với bản chất bên trong của tự nhiên.” Bằng không ông ấy không là thánh nhân. Thế thì nếu sự tồn tại là không từ bi, làm sao thánh nhân có thể là từ bi được? Nghĩa của từ thánh nhân là: Người đã đạt tới chân lí của sự tồn tại và trở thành một với nó.
Thế thì nếu bản thân chân lí là không từ bi, làm sao thánh nhân có thể là khác hơn được? Thánh nhân là một với chân lí.
Thánh nhân không làm việc hi sinh. Điều này lập tức mang tới ảo tưởng rằng thế thì họ phải là khắc nghiệt và ác. Không, họ không khắc nghiệt không ác. Họ không khắc nghiệt không khiêm tốn. Họ ở ngoài các cặp đối lập. Nếu họ hành động theo cách nào đó, đó không phải vì họ nghiêm khắc với bạn hay vì họ nghĩ tốt về bạn. Họ chỉ làm điều mà bản tính của họ im lặng ra lệnh cho họ làm. Hành động của họ là tự phát và tự nhiên. Bạn đi tới thánh nhân và đặt đầu bạn dưới chân ông ấy và ông ấy để tay lên đầu bạn. Đây không phải là từ bất kì từ bi nào hướng tới bạn. Điều cũng có thể là ở chỗ ông ấy có thể đẩy bạn ra xa. Thế nữa cũng không nhất thiết là ông ấy khắc nghiệt với bạn.
Khi Lâm Tế tới thầy của ông ấy lần đầu tiên, một sự kiện ai cũng biết trong số những người ở đó là thầy đã là người rất khắc nghiệt. Nói chung những tin đồn như vậy là sai vì mọi người không có ý tưởng liệu một thánh nhân là thiện hay ác. Cho nên khi Lâm Tế chuẩn bị đi tới ông ấy, họ cố ngăn Lâm Tế. “Đừng đi tới ông ấy, ông ấy rất khắc nghiệt,” tất cả họ đều khuyên ông này. “Để tôi đi và tìm ra cho bản thân tôi,” Lâm Tế bảo họ. “Hoàn toàn có thể là các ông có thể sai chứ. Điều này đã thường xảy ra với tôi rằng người tôi đi tới gặp hoá ra đích xác là cái đối lập với điều mọi người bảo tôi.”
Lâm Tế đi. Ông ấy thấy thầy đang ngồi cạnh cửa với thiền trượng trong tay. Các Thiền sư bao giờ cũng cầm thiền trượng cùng họ. Các sannyasin của Shankara cũng được làm cho phải mang cây trượng cùng họ. Không ai biết tại sao, vì quan niệm về thánh nhân ở Ấn Độ bao giờ cũng được liên kết với từ bi. Cho nên các sannyasin của Shankara, dù họ mang trượng, họ không bao giờ dùng nó. Các thiền sư của Nhật Bản là phẩm cấp duy nhất của sannyasin đã dùng đầy đủ thiền trượng của họ.
Thầy ngồi với chiếc thiền trượng trong tay. Lâm Tế tiến tới ông ấy và cúi mình chạm chân ông ấy. “Dừng lại!” Thầy hét lên. “Trả lời câu hỏi của ta trước hết, chỉ thế ông mới có đủ tư cách chạm chân ta!” “Thưa câu hỏi gì?” Lâm Tế hỏi một cách kính trọng. “Trước hết để ta nói cho ông,” thầy nói, “dù câu trả lời của ông là có hay không trong cả hai trường hợp cây thiền trượng này đều giáng xuống ông. Cho nên trước hết nghĩ đi.” Lâm Tế đáp, “Cho tôi chạm chân thầy trước hết và để nghi lễ của thiền trượng được thực hiện cùng. Thế rồi chúng ta sẽ nói.” Nói vậy, ông ấy đặt đầu mình lên chân của thiền sư và yêu cầu thầy đánh ông ấy bằng thiền trượng.
Thầy buông thiền trượng xuống và nói, “Có lẽ ta sẽ không cần đánh ông.” “Sao vậy?” Lâm Tế hỏi. “Bất kì ai tới hỏi xin từ bi của ta, con người ta trở nên khắc nghiệt với người đó. Ta không hiện diện, đó không phải là việc làm của ta, nó xảy ra như vậy. Ngay khi một người nài xin lòng nhân từ, con người của ta trở nên khắc nghiệt và ác. Nơi có cảm giác về tinh thần làm chủ, con người ta được tràn đầy với từ bi. Nhưng,” thầy tiếp tục, “sự kiện là ta ở ngoài cả hai điều này. Không cái gì là việc làm riêng của ta. Ta sẵn sàng và sẵn lòng với bất kì cái gì xảy ra. Nếu tay ta nhặt thiền trượng lên, ta đánh. Ngay bây giờ, ta đã buông thiền trượng, cho nên ta đã buông bỏ nó.”
Thực ra, thánh nhân là tự nhiên. Hiểu điều tôi ngụ ý bởi tự nhiên: không có bất kì lí do gì, họ trở thành một với bất kì cái gì bản thể của họ ra lệnh cho họ làm từ bên trong. Họ là vô chọn lựa. Họ không thể là từ bi, họ không thể biểu lộ lòng nhân từ. Họ cũng không thể là ác. Tuy nhiên họ dường như là tốt nhưng đó chỉ là việc hiểu của chúng ta về họ và nhiều lúc họ dường như khắc nghiệt quá đáng – điều đó nữa, là việc hiểu của chúng ta. Việc hiểu của chúng ta là việc hiểu của tâm trí không lành mạnh và rất hiếm khi, (nếu có) việc hiểu này biến thành đúng.
Một người bạn tới tôi hai tháng trước. Anh ta đã tới tôi từ năm năm trước hay đại loại như vậy. Mọi lần anh ta tới tôi, anh ta đều nói, “Nếu tôi không có buổi darshan của thầy trong 2-4 ngày, tôi trở nên rất bồn chồn.” Điều này anh ta nói cho tôi nhiều lần tới mức tôi phải tin đó là sự thực. Nhiều lần anh ta đã lặp lại điều này tới mức tôi phải chấp nhận sự kiện rằng nó chắc không thể khác được. Dầu vậy nhiều lần tôi cảm thấy muốn giãi bầy hoài nghi của tôi cho anh ta rằng tôi ngờ có mâu thuẫn.
Lần này tới sau hai tháng! “Tôi có thể hỏi bạn một câu hỏi được không?” Tôi hỏi anh ta, “Bạn nói bạn trở nên bồn chồn nếu bạn không gặp tôi trong hai hay bốn ngày. Hay phải chăng là tôi trở nên bồn chồn nếu tôi không cho bạn buổi darshan trong hai hay bốn ngày?” “Thầy nói điều này là cái gì?” Anh ta hỏi. “Điều đó chưa bao giờ xuất hiện cho tôi theo cách này.” Không nhất thiết rằng anh ta phải nghĩ về điều đó. Chúng ta láu lỉnh thế với lừa dối. “Dẫu sao, cho điều đó một suy nghĩ đi.” Tôi bảo anh ta. “Vấn đề không nảy sinh.” Anh ta nói, “Ngày tôi không thể gặp thầy hay nói về thầy hay đọc sách của thầy, tâm trí tôi trở nên rất bồn chồn.”
Mười lăm ngày sau anh ta lại đến. Anh ta đến với ba người bạn khác. Tôi nhìn vào ba người và bỏ lơ anh ta. Tôi nói với ba người này dường như một mình họ ở trong phòng. Anh ta chạm chân tôi và nhìn tôi. Tôi nhìn dường như tôi vô nhận biết về sự hiện diện của anh ta. Anh ta trở nên bồn chồn. Anh ta đi và ngồi vào góc phòng. Anh ta đã là người khác hoàn toàn. Mọi thứ của anh ta đã thay đổi. Tôi đáng phải đã hỏi vợ anh ta thế nào và con trai anh ta thế nào và con gái. Anh ta đã trong ảo tưởng rằng anh ta đã tới cho buổi darshan. Cho nên hôm nay cũng vậy, anh ta có nhiều buổi darshan của tôi nhưng tôi đã không có buổi của anh ta. Anh ta không chạm chân tôi trước khi ra về. Khi anh ta đóng cửa sau anh ta ngày hôm đó, tôi biết đó là lần cuối cùng. Anh ta sẽ không bao giờ đi vào cửa đó lần nữa.
Anh ta không bao giờ tới. Ai đó bảo tôi anh ta đã vứt sách của tôi đi. Bây giờ anh ta trở nên nổi tiếng không có tôi. Không chỉ điều đó, anh ta không thể dừng được cho tới khi anh ta lăng mạ và gây chuyện về tôi trước vài người mọi ngày. Cái gì đã xảy ra cho người này?
Trong nhiều năm anh ta đã tuyên bố trịnh trọng anh ta bồn chồn khi không có tôi. Tôi đã biết mọi lúc rằng sự việc thực tại đã không phải là bài darshan của tôi. Tôi không nói rằng anh ta đã làm điều này có chủ định. Anh ta đã quên lãng toàn bộ về điều này. Chúng ta là bậc thầy lừa dối tới mức chúng ta thậm chí lừa cả bản thân chúng ta. Chúng ta không để cho cái ngã riêng của chúng ta biết cái gì đang xảy ra bên trong chúng ta. Trong mười phút đó khi tôi không cho anh ta sự chú ý, nhiều rác rưởi thế đã đổ ra từ bên trong anh ta, khó mà nói được. Bầu không khí trong phòng trở nên nặng nề và ngột ngạt khi anh ta rời đi.
Rất gần đây, một sự vụ khác đã xảy ra. Một quí bà đã tới gặp tôi. Bà ấy ngồi với tôi quãng 10 phút. Tâm trí bà ấy bị chất đầy ắp. Bà ấy tạo ra lối thoát cho mọi hận thù, ác ý, ghen tị đã có ở bên trong bà ấy. Bà ấy làm nhẹ bản thân bà ấy khỏi các gánh nặng của mình. Ngay sau đó, một thanh niên đi vào. Anh ta nhìn quanh một cách bồn chồn và nói, “Tôi cảm thấy rất kì lạ! Lí do là gì?” Tôi bảo anh ta, “Đừng sợ. Một người đàn bà đã ở đây trước bạn và bà ấy đã đổ tràn ra rác rưởi nào đó. Không khí đã trở nên hơi chút nặng nề vì rung động của chứng bệnh của bà ấy đang ở trong phòng này. Trong vòng năm phút căn phòng sẽ trong trẻo lại.”
Không phải một mình thân thể ném ra rác rưởi. Có nhiều rác rưởi nữa bên trong tâm trí chúng ta. Không phải một mình thân thể xả ra phân và nước tiểu. Cùng những chất này cũng được xả ra từ tâm trí. Đây là lí do tại sao bạn không thể được tràn đầy yêu hướng tới một người suốt hai mươi bốn giờ. Bạn sẽ phải biểu lộ chán ghét hướng tới người đó nếu không, làm sao bạn sẽ tống rác rưởi ra? Như chúng ta cung cấp nhà vệ sinh trong từng ngôi nhà, chúng ta cũng phải thu gom chán ghét trong tâm trí chúng ta, nơi mọi rác rưởi có thể được gom lại. Rác rưởi gom lại, thế rồi nó phải được tống ra. Đây là lí do tại sao có li dị không chỉ giữa chồng và vợ mà còn giữa thầy và đệ tử, giữa hai bạn bè, giữa bố và con trai. Chúng ta không tính tới điều này nhưng những điều này quả có xảy ra.
Bây giờ khi chúng ta được tràn đầy yêu hướng tới một người, với người đó chúng ta trở thành không có nhà vệ sinh. Toàn thể ngôi nhà trở thành phòng khách cho người đó. Bây giờ nhà vệ sinh ở đâu để đi? Chúng ta sẽ phải giấu nó. Dần dần phòng khách sẽ bắt đầu teo lại và phòng vệ sinh sẽ phình ra tới một ngày mà toàn thể ngôi nhà sẽ biến thành nhà vệ sinh và sẽ không còn chỗ nào cho phòng khách nữa. Điều này xảy ra vì điều này là không tránh khỏi trong trường hợp tâm trí bị chất đầy với nhị nguyên.
Lão Tử nói, “Thánh nhân không sống trong nhị nguyên (dwandwa). Họ không yêu ai và do đó họ không ghét ai.” Chúng ta hãy hiểu điều này cho rõ. Lập luận của chúng ta là khác. Chúng ta nói, “Vì anh (em) yêu em (anh), anh (em) không ghét em (anh).” Logic này là tuyệt đối sai. Bất kì khi nào một người nói, “Anh (Em) yêu em (anh),” phần kia mà người đó bỏ lại không nói là, “Anh (Em) ghét em (anh).” Phần kia này là logic không tránh khỏi nhưng chúng ta giấu nó. Do đó về sau chúng ta phải thu hoạch hậu quả.
Lão Tử nói, “Họ không yêu ai vì họ không ghét ai.” Họ không là tốt với ai vì họ không khắc nghiệt hay ác với bất kì ai. Họ không tha thứ cho ai vì họ không bao giờ giận bất kì ai. Hiểu các cặp đối lập này (dwandwa) cho rõ. Chúng là hai mặt của cùng một đồng tiền và chúng bao giờ cũng đi cùng nhau, không thành vấn đề bạn giấu mặt kia thế nào. Bạn sẽ giấu nó được bao lâu? Thế thì chán xảy ra như kết quả. Bạn trở nên tò mò khi thấy điều bạn từng giấu; và cái mà bạn đã thấy nhiều, bạn ước không thấy thêm nữa. Thế thì bạn phải đổi mặt (của đồng tiền). Cái kết của người yêu là ở chỗ người đó bị tràn đầy với chán ghét, và khi tình bạn là mạnh, thù địch được sinh ra. Nếu tình bạn không rất mãnh liệt, nó có thể có tác dụng trong thời kì dài.
Mọi người tới và hỏi tôi, “Người nào đó thường yêu thầy nhiều thế, người đó có đức tin thế vào thầy và tại sao người đó giờ đã đi chống lại thầy?” Với điều này tôi đáp, “Điều đó toàn bộ là vì lí do này.” Điều này họ không thể hiểu được vì họ nghĩ rằng một người yêu thì không thể đi chống lại bạn. “Tôi không yêu thầy được một nửa chừng nấy nhưng tôi đã không đi chống lại thầy,” họ nói. Với điều này tôi cũng đáp, “Điều đó toàn bộ là vì lí do này.” Nếu bạn hiểu phát biểu này, bạn sẽ có khả năng hiểu Lão Tử.
Từ “Con đường Đạo”, T.2, Ch.16 Ba thứ không thiên vị: trời, đất và thánh nhân
