Ngôn ngữ mang tính nhị nguyên. Không có ngôn ngữ bất nhị; không thể có được. Ngôn ngữ là có nghĩa chỉ bởi vì nhị nguyên. Tôi nói ‘sáng’; lập tức trong tâm trí bạn bật ra từ ‘tối’ hay ‘đen’. Tôi nói ‘ngày’, và lập tức lập trong tâm trí bạn ‘đêm’ tới. Tôi nói ‘yêu’, và ngay sau nó được ẩn kín ‘ghét’. Nếu tôi nói sáng và không có tối, làm sao bạn sẽ định nghĩa được nó?
Chúng ta chỉ có thể định nghĩa các từ vì các thuật ngữ đối lập của chúng. Tôi nói sáng, và nếu bạn hỏi tôi sáng là gì, tôi nói cái đó không phải là tối. Nếu ai đó hỏi bạn tâm trí là gì, bạn nói cái đó không phải là thân thể. Nếu ai đó hỏi thân thể là gì, bạn phải nói cái đó không phải là tâm trí. Mọi thuật ngữ là tuần hoàn, cho nên về căn bản vô nghĩa, vì bạn chẳng biết cái gì về tâm trí, bạn cũng chẳng biết cái gì về thân thể. Khi tôi hỏi về tâm trí, bạn định nghĩa nó bằng thân thể, và thân thể là không được định nghĩa. Khi tôi hỏi bạn về thân thể, bạn định nghĩa nó bằng tâm trí, cái bản thân nó không được định nghĩa.
Điều này là tốt như trò chơi. Ngôn ngữ là tốt như trò chơi – ngôn ngữ là trò chơi. Nhưng chúng ta không bao giờ cảm thấy rằng toàn thể sự việc là ngớ ngẩn, tuần hoàn, và không cái gì được định nghĩa, cho nên làm sao bạn có thể định nghĩa được bất kì cái gì? Khi tôi hỏi về tâm trí, bạn mang vào thân thể – và thân thể không được định ngĩa. Với thuật ngữ không được định nghĩa, bạn định nghĩa tâm trí. Và thế rồi khi tôi hỏi, ‘Bạn ngụ ý gì bởi thân thể?’ bạn phải định nghĩa nó bằng tâm trí. Điều này là ngớ ngẩn – nhưng không có cách khác.
Ngôn ngữ tồn tại qua cái đối lập, cho nên ngôn ngữ là nhị nguyên. Nó không thể khác được. Cho nên không cái gì có thể được nói về kinh nghiệm bất nhị. Bất kì cái gì được nói sẽ là sai. Nó có thể được chỉ ra, biểu tượng có thể được dùng cho nó, nhưng im lặng là tốt nhất. Cái mà có thể được nói về nó là im lặng. Mọi thứ khác có thể được định nghĩa, được nói tới – không phải là điều tối thượng. Bạn có thể biết nó, nếm trải nó, bạn có thể là nó, nhưng không cái gì có thể được nói về nó. Chỉ bằng cách phủ định chúng ta có thể nói cái gì đó, nhưng chỉ bằng cách phủ định. Chúng ta không thể nói cái đang có; chúng ta chỉ có thể nói cái không có.
Toàn thể truyền thống huyền bí đơn giản dùng thuật ngữ phủ định cho nó. Nếu bạn hỏi điều tối thượng đó là gì, họ sẽ nói, ‘Điều tối thượng đó không là cái này, không là cái kia. Nó không sống không chết. Nó không sáng không tối. Nó không gần không xa. Nó không tôi không bạn.’ Họ sẽ nói theo cách này, nhưng điều này không tạo ra nghĩa nào.
Bỏ khao khát và bạn đi tới biết nó mặt đối mặt. Và kinh nghiệm này là sâu sắc và cá nhân, không lời, không ngôn ngữ tới mức ngay cả khi bạn đi tới biết nó, bạn không thể nói bất kì cái gì về nó. Bạn sẽ trở nên im lặng. Hay, nhiều nhất, bạn có thể nói điều này mà tôi đang nói. Bạn có thể nói, ‘Không cái gì có thể được nói về nó.’
Thế thì phỏng có ích gì mà nói nhiều thế? Thế thì tại sao tôi liên tục nói cái gì đó cho bạn nếu không cái gì có thể được nói? Chỉ để đem bạn tới điểm đó nơi không cái gì có thể được nói. Chỉ để đẩy bạn tới vực thẳm đó nơi bạn có thể lấy cú nhảy ra khỏi ngôn ngữ. Mãi cho tới điểm đó, ngôn ngữ có thể giúp đỡ. Mãi cho tới điểm đó khi bạn lấy cú nhảy, ngôn ngữ có thể giúp đỡ, nhưng khoảnh khắc bạn đã lấy cú nhảy, nó là im lặng, nó ở bên ngoài ngôn ngữ.
Cho nên tôi có thể đẩy bạn tới chính tận cùng của thế giới qua ngôn ngữ – tới chính tận cùng của thế giới – nhưng không một li nào vào điều thiêng liêng qua ngôn ngữ. Nhưng việc đẩy bạn này tới chính tận cùng sẽ giúp đỡ, vì thế thì bạn có thể thấy bằng mắt riêng của bạn rằng có vực thẳm phúc lạc này bên ngoài. Và thế thì cõi bên ngoài đó sẽ tự nó vẫy gọi bạn; thế thì cõi bên ngoài đó sẽ hấp dẫn bạn; thế thì cõi bên ngoài đó sẽ trở thành từ lực, sức kéo. Thế thì bạn không thể nào quay lại, rút lui được. Vực thẳm gây say mê – vực thẳm của im lặng – tới mức trước khi bạn biết, bạn sẽ lấy cú nhảy.
Đó là lí do tại sao tôi liên tục nói, vẫn biết rõ rằng mọi điều tôi nói sẽ không giúp bạn biết nó. Nhưng điều đó sẽ giúp bạn lấy cú nhảy. Nó có tính phương pháp luận. Nó sẽ có vẻ mâu thuẫn, ngược đời, nếu tôi nói rằng mọi ngôn ngữ mà tôi đang dùng, hay mọi điều các nhà huyền bí đã từng dùng, đều để mang bạn tới ngôi đền của im lặng; để buộc bạn vào trong im lặng, để mời gọi bạn vào im lặng. Nó có vẻ ngược đời. Thế thì sao dùng ngôn ngữ? Tôi cũng có thể dùng im lặng nữa, nhưng thế thì bạn sẽ không hiểu.
Khi tôi phải nói với người điên, tôi phải dùng ngôn ngữ điên. Đó là vì bạn mà tôi dùng ngôn ngữ. Không phải là bất kì cái gì cũng có thể được diễn đạt bởi ngôn ngữ; chỉ huyên thuyên bên trong của bạn có thể bị phá huỷ bởi nó. Điều đó cũng như là bạn bị gai đâm vào chân – gai khác có thể khều nó ra. Gai khác này cũng là gai. Tâm trí bạn bị chất đầy với lời, với gai. Điều tôi đang cố làm là kéo những lời đó ra khỏi bạn. Điều tôi đang dùng cũng là lời. Bạn bị chất đầy với chất độc. Điều tôi đang cho bạn lại là một liều chất độc, chỉ là thuốc giải độc. Nó cũng là chất độc. Nhưng gai này có thể kéo gai kia ra – thế rồi cả hai có thể được vứt đi.
Khi tôi nói với bạn tới điểm bạn sẵn sàng là im lặng, vứt mọi điều tôi đã nói cho bạn đi; nó là vô dụng, mang nó thậm chí là nguy hiểm. Khi bạn đã đi tới nhận ra rằng ngôn ngữ là vô dụng, nguy hiểm, rẳng việc nói thành lời bên trong là rào chắn duy nhất, và khi bạn sẵn sàng là im lặng, thế thì nhớ cho rõ – không mang bất kì cái gì tôi đã nói cho bạn. Vì chân lí không thể được nói, và mọi điều có thể được nói thì không thể là đúng. Được nhẹ gánh với nó đi.
Điều cuối cùng Zarathustra nói với đệ tử của ông ấy là rất hay. Ông ấy đã dạy họ. Ông ấy đã cho họ những thoáng nhìn. Ông ấy đã khuấy động hồn của họ. Ông ấy đã thách thức họ tới cuộc phiêu lưu tối thượng. Điều cuối cùng ông ấy đã nói cho họ là, ‘Bây giờ ta đang từ biệt các ông. Bây giờ cảnh giác về Zarathustra.’
Thế là họ hỏi, ‘Thầy nói gì vậy? Cảnh giác về Zarathustra sao? Thầy là thầy giáo của chúng tôi, thầy của chúng tôi, hi vọng duy nhất của chúng tôi.’
Và Zarathustra đã nói, ‘Mọi điều ta đã nói cho các ông, bây giờ cảnh giác về nó. Đừng bám lấy ta, bằng không ta sẽ trở thành sự lệ thuộc cho các ông.’
Khi chiếc gai đã kéo ra chiếc gai trong bạn, vứt chiếc gai kia đi cùng nó. Khi tôi đã chuẩn bị cho bạn để chuyển vào im lặng, thế thì cảnh giác về tôi. Thế thì bất kì cái gì tôi đã nói đều phải bị vứt đi; nó là rác rưởi, vô dụng. Nó có tiện ích cho tới điểm trước khi bạn sẵn sàng lấy cú nhảy vào im lặng. Không cái gì có thể được nói về cái siêu việt lên trên cả hai. Chỉ ngần này có thể được nói – và điều này thực sự là quá nhiều. Nếu bạn có thể hiểu, điều này là đủ để chỉ hướng tới nó.
Tôi đang nói điều này – rằng nếu tâm trí bạn trở nên trống vắng toàn bộ lời, bạn sẽ biết nó. Khi bạn không bị nặng gánh với ý nghĩ, bạn sẽ nhận ra nó, vì nó đã có đó rồi. Nó không phải là cái gì đó sắp xảy ra; nó đã xảy ra bên trong bạn rồi. Bạn chỉ là việc diễn đạt của nó. Nhưng bạn mê mải, tham gia với ý nghĩ, với mây nhiều tới mức bạn bỏ lỡ chìa khoá. Bạn quá tập trung vào mây; bạn đã quên bầu trời. Cho phép mây tan tác đi, và bầu trời bao giờ cũng có đó chỉ đợi bạn. Cõi bên kia đang đợi bạn. Chỉ bỏ nhị nguyên và nó có đó.
Từ “Vigyan Bhairav Mật tông, tập 3, Ch.60”
