Có phải là chỉ có hai phương án trước con người – cuộc sống cư ngụ trong buồn và khổ hay cuộc sống của tính thiêng liêng và phúc lạc – và chọn lựa này nằm cùng con người? Làm sao có chuyện là phần lớn mọi người đã chọn con đường của buồn và khổ?
Đó là câu hỏi rất có ý nghĩa, nhưng rất tinh tế nữa. Điều đầu tiên cần được hiểu là ở chỗ cuộc sống rất ngược đời, và vì điều đó nhiều sự xảy ra. Đây là hai phương án: hoặc con người có thể ở trong cõi trời hay địa ngục. Và không có khả năng thứ ba. Hoặc bạn có thể ở sâu trong khổ, hoặc bạn có thể không khổ và ở sâu trong phúc lạc. Đây là hai khả năng duy nhất, hai lối mở, hai cánh cửa, hai phương thức hiện hữu.
Thế thì câu hỏi nảy sinh một cách cần thiết tại sao con người chọn ở trong khổ. Con người không bao giờ chọn ở trong khổ, con người bao giờ cũng chọn ở trong phúc lạc – và điều ngược đời tới. Nếu bạn chọn ở trong phúc lạc, bạn sẽ ở trong khổ vì ở trong phúc lạc ngụ ý vô chọn lựa. Đây là vấn đề. Nếu bạn chọn ở trong phúc lạc bạn sẽ ở trong khổ. Nếu bạn không chọn lựa, nếu bạn đơn giản vẫn còn là nhân chứng, không chọn, bạn sẽ ở trong phúc lạc. Cho nên vấn đề không phải là chọn giữa phúc lạc và khổ; sâu bên dưới đó là vấn đề chọn giữa việc chọn lựa và không chọn lựa.
Tại sao điều xảy ra là bất kì khi nào bạn chọn, bạn ở trong khổ? – vì chọn lựa phân chia sự sống: cái gì đó phải bị cắt bỏ và vứt đi. Bạn không chấp nhận cái toàn bộ. Bạn chấp nhận cái gì đó trong nó và bạn phủ nhận cái gì đó, đó là điều chọn lựa nghĩa là gì. Và sống có tính toàn bộ. Nếu bạn chọn cái gì đó và phủ nhận cái gì đó, cái bạn phủ nhận sẽ tới với bạn, vì sống không thể bị phân chia. Và cái bạn phủ nhận, chỉ bởi vì bạn phủ nhận nó, trở thành thứ mạnh mẽ trên bạn. Bạn thực sự trở nên sợ nó.
Không cái gì có thể bị phủ nhận. Bạn chỉ có thể nhắm mắt với nó. Bạn chỉ có thể trốn. Bạn có thể trở thành không chú ý tới nó, nhưng nó bao giờ cũng có đó bị ẩn kín, chờ đợi khoảnh khắc để khẳng định. Cho nên nếu bạn phủ nhận khổ – nếu bạn nói bạn sẽ không chọn khổ – thế thì theo cách tinh vi bạn đã chọn nó. Bây giờ nó bao giờ cũng sẽ ở quanh bạn. Một điều.
Sống có tính toàn bộ – điều thứ nhất; và sống là thay đổi – điều thứ hai. Đây là các chân lí cơ bản. Bạn không thể phân chia sống. Thứ hai: không cái gì trì trệ, và không cái gì có thể trì trệ. Cho nên khi bạn nói, ‘Tôi sẽ không khổ. Tôi sẽ chọn phương thức sống phúc lạc,’ bạn sẽ bám vào sướng. Và bất kì khi nào bạn bám vào cái gì đó, bạn muốn nó, bạn hi vọng nó là thường hằng. Và không cái gì có thể là thường hằng trong sống. Sống là một luồng.
Cho nên khi bạn bám vào sướng, bạn lại đang tạo ra khổ, vì sướng này sẽ qua đi; không cái gì có thể còn lại. Nó là dòng sông, và khoảnh khắc bạn bám vào sông, bạn đang tạo ra tình huống trong đó bạn sẽ bị thất vọng, vì sông sẽ chuyển động. Sớm hay muộn bạn sẽ thấy rằng sông đã đi xa. Bây giờ nó không ở cùng với bạn: tay bạn trống rỗng và tâm bạn bị thất vọng.
Nếu bạn bám lấy phúc lạc, sẽ có những khoảnh khắc của phúc lạc, nhưng chúng sẽ qua đi. Sống là một luồng. Không cái gì có thể là thường hằng ngoại trừ bạn. Ngoại trừ bạn, không cái gì là vĩnh hằng ở đây, và nếu bạn bám vào thứ thay đổi, khi nó mất rồi bạn sẽ khổ. Và không chỉ là khi nó mất rồi bạn sẽ khổ; nếu bạn có tâm trí níu bám, trong khi nó có đó bạn sẽ không có khả năng tận hưởng nó, vì bạn sẽ thường xuyên sợ rằng nó sẽ bị mất.
Nếu bạn níu bám bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội nữa. Về sau bạn sẽ khổ và ngay bây giờ bạn sẽ không tận hưởng, vì sợ chỉ ở quanh góc – sớm hay muộn nó phải đi. Khách đã tới nhà bạn, và bạn biết anh ta là khách và sáng mai anh ta sẽ ra đi. Bạn bắt đầu khổ vì tương lai – sáng mai anh ấy sẽ ra đi – và nỗi đau đó, cái khổ đó, cái phiền não đó, tới với bạn ngay bây giờ. Bạn không thể sướng trong khi khách đang ở nhà bạn. Khi khách ở cùng bạn, bạn không thể sướng vì bạn đã trong lo âu và phiền não rằng sáng mai anh ta sẽ rời đi. Cho nên khi anh ta có đó bạn sẽ không hạnh phúc, và khi anh ta đi rồi bạn sẽ bất hạnh. Đây là điều đang xảy ra.
Điều thứ nhất: sống không thể bị phân chia. Nếu bạn phân chia, chỉ thế thì bạn có thể chọn. Và cái bạn chọn là như một luồng – sớm hay muộn nó sẽ là việc chế nhạo – và cái bạn đã phủ nhận sẽ rơi vào bạn; bạn không thể thoát được nó. Bạn không thể nói, ‘Tôi sẽ chỉ sống ban ngày và tôi sẽ trốn thoát ban đêm.’ Bạn không thể nói, ‘Tôi sẽ chỉ sống với việc thở vào và tôi sẽ không cho phép hơi thở ra.’
Sống là nhịp điệu của những cái đối lập. Hơi thở đi vào và đi ra: giữa hai cái đối lập này – đi vào và đi ra – bạn tồn tại. Khổ có đó, sướng có đó. Sướng giống như hơi thở đi vào, khổ giống như hơi thở đi ra; hay ngày và đêm – nhịp điệu của những cái đối lập. Bạn không thể nói, ‘Tôi sẽ chỉ sống nếu tôi sướng. Khi tôi không sướng, tôi sẽ không sống.’ Bạn có thể lấy thái độ này, nhưng thái độ này sẽ làm cho bạn khổ hơn.
Không ai chọn khổ, nhớ lấy. Bạn hỏi tại sao con người đã chọn khổ. Không ai đã chọn khổ. Bạn đã chọn không khổ, bạn đã chọn là sướng, và bạn đã chọn mạnh khoẻ. Bạn đang làm mọi thứ để sướng và đó là lí do tại sao bạn ở trong khổ, tại sao bạn không sướng.
Cho nên cái gì cần được làm? Nhớ rằng sống là toàn bộ. Bạn không thể chọn – toàn thể sự sống phải được sống. Sẽ có những khoảnh khắc của sướng và sẽ có những khoảnh khắc của khổ, và cả hai phải được sống; bạn không thể chọn. Vì sống là cả hai – bằng không nhịp điệu sẽ bị mất, và không có nhịp điệu sẽ không có sự sống.
Nó giống như âm nhạc. Bạn nghe nhạc nào đó: có các nốt, âm thanh, và sau từng âm thanh có im lặng, kẽ hở. Vì kẽ hở đó, khoảng hở im lặng đó, và âm thanh – vì cả hai cái đối lập này – âm nhạc được tạo ra. Nếu bạn nói, ‘Tôi sẽ chọn chỉ âm thanh và tôi sẽ không nhận kẽ hở,’ sẽ không có âm nhạc. Nó sẽ là thứ đơn điệu, nó sẽ là chết. Những kẽ hở đó trao sự sống cho âm thanh. Đây là cái đẹp của sống – rằng qua các cái đối lập nó tồn tại. Âm thanh và im lặng, âm thanh và im lặng – cái đó tạo ra âm nhạc, nhịp điệu. Cùng điều này là với sống. Khổ và sướng là hai cái đối lập. Bạn không thể chọn.
Nếu bạn chọn bạn đã trở thành nạn nhân; bạn sẽ khổ. Nếu bạn trở nên nhận biết về tính toàn bộ này của các cái đối lập và cách thức sự sống vận hành, bạn không chọn lựa – điều thứ nhất. Và khi bạn không chọn lựa, không có nhu cầu níu bám, không có nghĩa trong việc níu bám. Khi khổ tới bạn tận hưởng khổ, và khi sướng tới bạn tận hưởng sướng. Khi khách tới nhà bạn tận hưởng anh ta, khi anh ta đã đi bạn tận hưởng khổ, sự thiếu vắng, nỗi đau. Tôi nói tận hưởng cả hai. Đây là con đường của trí huệ: tận hưởng cả hai, không chọn. Bất kì cái gì rơi lên bạn, chấp nhận nó. Nó là số phận của bạn, nó là cách cuộc sống hiện hữu, và không cái gì có thể được làm về nó.
Nếu bạn lấy thái độ này, không có việc chọn lựa. Bạn đã trở thành vô chọn lựa. Và khi bạn là vô chọn lựa, bạn sẽ trở nên nhận biết về bản thân bạn, vì bây giờ bạn không lo nghĩ về cái gì xảy ra, cho nên bạn không đi ra ngoài. Bạn không bị lo nghĩ về cái gì đang xảy ra quanh bạn. Bất kì cái gì xảy ra bạn sẽ tận hưởng nó, bạn sẽ sống nó, bạn sẽ đi qua nó, bạn sẽ trải nghiệm nó, và bạn sẽ thu được cái gì đó từ nó, vì mọi trải nghiệm là việc mở rộng của tâm thức.
Nếu thực sự không có khổ bạn sẽ là nghèo vì nó, vì khổ cho bạn chiều sâu. Người không khổ bao giờ cũng vẫn còn trên bề mặt. Khổ cho bạn chiều sâu. Thực sự, nếu không có khổ bạn sẽ vô vị. Bạn sẽ không là gì cả, chỉ là hiện tượng chán. Khổ cho bạn sắc thái, sắc sảo. Một phẩm chất tới với bạn mà chỉ khổ có thể cho, cái mà không sướng nào có thể cho. Người bao giờ cũng vẫn còn trong sướng, trong thoải mái, người đã không khổ, sẽ không có bất kì sắc thái nào. Người đó sẽ chỉ là một đống hiện hữu. Không thể có bất kì chiều sâu nào. Thực sự, không thể có bất kì tâm nào. Tâm được tạo ra qua khổ; qua đau bạn tiến hoá.
Nếu một người chỉ khổ vả người đó không biết tới bất kì sướng nào, thế nữa người đó sẽ không giầu, vì giầu có tới qua các cái đối lập. Bạn càng chuyển vào trong các cái đối lập, bạn càng tiến hoá cao hơn, sâu hơn. Người đã đơn giản khổ sẽ trở thành nô lệ. Người không biết tới bất kì khoảnh khắc nào của sướng sẽ không thực sự sống động. Người đó sẽ trở thành con vật; người đó sẽ chỉ tồn tại bằng cách nào đó. Sẽ không có thơ ca, không bài ca trong tâm, không hi vọng trong mắt. Người đó sẽ lắng vào sự tồn tại bi quan của mình. Sẽ không có tranh đấu, không phiêu lưu. Người đó sẽ không chuyển động. Người đó sẽ đơn giản là vũng tâm thức tù đọng, và vũng tâm thức tù đọng không phải là có ý thức – dần dần người đó sẽ trở thành vô ý thức. Đó là lí do tại sao có quá nhiều đau đớn thì bạn rơi vào vô thức.
Cho nên chỉ sướng sẽ không giúp đỡ nhiều, vì sẽ không có thách thức. Chỉ đau sẽ không có mấy trưởng thành, vì sẽ không có vật lộn, hi vọng, mơ; sẽ không có tưởng tượng. Cả hai được cần, và sự sống tồn tại giữa cả hai như chính sự căng thẳng tinh tế, căng thẳng tinh vi.
Nếu bạn hiểu điều này, thế thì bạn không chọn lựa. Thế thì bạn biết cách sự sống vận hành, sự sống là thế nào. Đây là cách thức, đây là cách thức của sự sống – nó chuyển qua sướng, nó chuyển qua khổ và cho bạn sắc thái, và cho bạn nghĩa, và cho bạn chiều sâu. Cho nên cả hai là tốt.
Tôi nói cả hai là tốt. Tôi không nói chọn giữa hai điều này – tôi nói cả hai là tốt, không chọn lựa. Thay vì thế, tận hưởng cả hai; thay vì thế, cho phép cả hai xảy ra. Là mở không có kháng cự nào. Không bám vào điều này và không kháng cự điều kia.
Để không kháng cự là khẩu hiệu của bạn: Tôi sẽ không kháng cự sự sống. Bất kì cái gì sự sống đem lại cho tôi, tôi sẽ sẵn sàng nhận nó, sẵn có, và tôi sẽ tận hưởng nó. Đêm cũng tốt và đẹp, và khổ có cái đẹp của riêng nó. Không sướng nào có thể có cái đẹp đó. Tối có cái đẹp riêng của nó; ngày có cái đẹp riêng của nó. Không có so sánh và không có chọn lựa. Cả hai có chiều riêng của chúng để làm việc.
Khoảnh khắc ý thức này nảy sinh trong bạn, bạn sẽ không chọn lựa. Bạn sẽ chỉ là nhân chứng, và bạn sẽ tận hưởng – vô chọn lựa này sẽ trở thành phúc lạc. Vô chọn lựa này sẽ trở thành phúc lạc. Phúc lạc không ngược với khổ; phúc lạc là phẩm chất mà bạn có thể mang vào bất kì cái gì dù nó là bất kì cái gì – ngay cả với khổ.
Vị phật không thể khổ, nhưng điều đó không có nghĩa là khổ không xảy ra cho ông ấy. Nhớ, khổ xảy ra cho phật cũng nhiều như nó xảy ra cho bạn, nhưng ông ấy không thể khổ vì ông ấy biết nghệ thuật tận hưởng nó. Ông ấy không thể khổ vì ông ấy vẫn còn phúc lạc. Ngay cả trong khổ ông ấy vẫn còn có tính lễ hội, tính thiền, sống động, tận hưởng, mở, không kháng cự. Khổ xảy ra cho ông ấy, nhưng ông ấy không bị chạm vào. Khổ tới và đi, cũng như hơi thở đi vào và đi ra. Ông ấy vẫn còn là bản thân ông ấy. Khổ không thể đẩy ông ấy sang bên. Khổ không thể đẩy ông ấy ra khỏi chân ông ấy. Không cái gì có thể đẩy được ông ấy – không khổ không sướng. Bạn tồn tại như con lắc: mọi thứ xô đẩy bạn – mọi thứ. Bạn thậm chí không thể thực sự hạnh phúc, vì hạnh phúc cũng sẽ giết bạn. Bạn bị dính líu thế vào trong nó.
Tôi nhớ, có lần chuyện xảy ra là một thầy giáo nghèo – rất già, nghèo, về hưu – trúng xổ số. Bà vợ sợ và bà ấy nghĩ, ‘Điều này sẽ là quá nhiều với ông già này. Năm nghìn đô la là quá nhiều với ông ấy. Ngay cả tờ năm đô la cho ông ấy nhiều sung sướng thế, cho nên năm nghìn đô la có thể giết chết ông ấy.’
Bà ấy chạy tới nhà thờ, nhà thờ gần đó, và đi tới linh mục và kể cho ông ta điều đã xảy ra. Bà ấy nói, ‘Ông già đang đi ra ngoài, nhưng ông ấy sẽ sớm quay về, đây là lúc ông ấy quay về, cho nên cha làm cái gì đó đi. Năm nghìn đô la – chỉ cái tin này sẽ giết chết ông ấy!’
Linh mục nói, ‘Đừng sợ. Ta biết tâm trí con người và cách nó vận hành. Ta biết tâm lí. Ta sẽ tới.’
Thế là linh mục tới nhà đó. Khoảnh khắc họ tới ông già cũng về, cho nên linh mục bắt đầu. Ông ấy nói, ‘Giả sử ông trúng xổ số năm nghìn đô la – ông sẽ làm gì?’
Ông già nghĩ về điều đó, ủ ê cân nhắc, và ông ấy nói, ‘Tôi sẽ cho nhà thờ một nửa số tiền.’
Linh mục lăn ra chết bất đắc kì tử. Nó là quá nhiều.
Ngay cả sung sướng sẽ giết chết bạn, vì bạn bị dính líu thế. Bạn không thể vẫn còn ở ngoài bất kì cái gì. Khổ hay sướng, bất kì cái gì tới cửa nhà bạn, bạn bị dính líu vào trong nó, bạn chỉ bị đẩy ra khỏi chân bạn. Bạn không còn đó. Chỉ làn gió thoảng tới trong nhà và bạn không còn đó.
Điều tôi đang nói là ở chỗ nếu bạn không chọn lựa, nếu bạn vẫn còn tỉnh táo và nhận biết rằng đây là cách cuộc sống là vậy – ngày và đêm tới và đi, khổ và sướng – bạn chỉ chứng kiến. Không có níu bám lấy hạnh phúc, không khao khát hạnh phúc, và không trốn chạy khỏi khổ. Bạn vẫn còn trong bản thân bạn – được định tâm, được bắt rễ. Đây là điều phúc lạc là gì.
Cho nên nhớ, phúc lạc không phải là cái gì đó đối lập với khổ. Đừng nghĩ rằng khi bạn trở nên phúc lạc sẽ không có khổ – vô nghĩa. Khổ là một phần của sống. Nó chỉ dừng lại khi bạn không hiện hữu. Khi bạn hoàn toàn biến mất khỏi thân thể, khổ dừng lại. Khi không có sinh, khổ dừng lại. Nhưng thế thì bạn bị mất đi trong tính toàn bộ, thế thì bạn không còn nữa – chỉ là giọt nước đã rơi vào đại dương và không còn nữa.
Khi bạn hiện hữu, khổ sẽ tiếp tục. Nó là một phần của sự sống. Nhưng bạn có thể trở nên nhận biết: thế thì khổ xảy ra ở đâu đó quanh bạn, nhưng nó không bao giờ xảy ra cho bạn. Nhưng thế thì sướng cũng không bao giờ xảy ra cho bạn. Đừng nghĩ rằng sướng sẽ tiếp tục xảy ra cho bạn và khổ sẽ không xảy ra – cả hai sẽ không xảy ra cho bạn. Chúng sẽ chỉ xảy ra xung quanh, chỉ trên ngoại vi, và bạn sẽ được định tâm trong bản thân bạn. Bạn sẽ thấy chúng xảy ra, bạn sẽ tận hưởng chúng xảy ra, nhưng chúng sẽ xảy ra quanh bạn; chúng sẽ không xảy ra cho bạn.
Điều này trở thành có thể nếu bạn không chọn lựa. Đó là lí do tại sao tôi nói điều này là tinh tế, tinh vi. Vì sự sống ngược đời, bạn chọn sướng và bạn rơi vào khổ. Bạn cố thoát khỏi khổ, và càng nhiều khổ hơn được mời tới. Cho nên bạn có thể lấy nó làm luật tối thượng: bất kì cái gì bạn chọn, cái đối lập sẽ là số mệnh của bạn. Gọi nó là luật tối thượng: bất kì cái gì bạn chọn, cái đối lập sẽ là số mệnh của bạn.
Cho nên bất kì cái gì là số mệnh của bạn, nhớ, bạn đã chọn nó bằng việc chọn cái đối lập. Nếu bạn khổ, bạn đã chọn khổ của bạn bằng việc chọn sướng. Không chọn sướng và khổ biến mất. Không chọn chút nào đi. Thế thì không cái gì có thể xảy ra cho bạn, và mọi thứ là luồng ngoại trừ bạn. Điều đó phải được hiểu rất sâu.
Duy nhất bạn là nhân tố thường hằng trong sự tồn tại, không cái gì khác. Duy nhất bạn là vĩnh hằng, không cái gì khác. Nhận biết của bạn không bao giờ là luồng. Khổ tới, bạn chứng kiến nó. Thế rồi sướng tới, bạn chứng kiến nó. Thế rồi không cái gì tới, bạn chứng kiến nó. Duy nhất một thứ vẫn còn thường hằng – việc chứng kiến – và việc chứng kiến là bạn.
Bạn đã là đứa trẻ…. Hay, nếu bạn di chuyển thậm chí lùi lại xa hơn, có thời bạn đã chỉ là một tế bào nguyên tử. Bạn thậm chí không thể hình dung được nó – chỉ là một tế báo nguyên tử trong bụng mẹ bạn, thậm chí không thấy được với mắt trần. Nếu tế bào đó tới trước bạn và bạn đương đầu với nó, bạn sẽ không có khả năng nhận ra rằng có thời bạn đã là cái đó. Thế rồi bạn đã là đứa trẻ, thế rồi bạn đã trở thành thanh niên, và bây giờ bạn già, hay đang nằm trên giường chết. Nhiều thứ đã xảy ra. Cả đời bạn đã là một luồng; không cái gì còn lại là cùng như cũ ngay cả cho hai khoảnh khắc.
Heraclitus nói bạn không thể bước hai lần vào trong cùng một con sông – và điều này ông ấy nói cho dòng sông cuộc đời. Bạn không thể có hai khoảnh khắc tương tự. Khoảnh khắc đã trôi qua không thể được lặp lại. Nó trôi qua mãi mãi; bạn không thể có nó lần nữa. Cùng một thứ không thể tồn tại. Trong luồng lớn lao như vậy, duy nhất một điều bên trong bạn vẫn còn như cũ – việc chứng kiến.
Nếu bạn có thể đã chứng kiến trong bụng của mẹ bạn, phẩm chất này của tâm thức chắc đã là cùng một thứ. Nếu bạn có thể đã chứng kiến khi bạn còn là đứa trẻ, phẩm chất này của việc chứng kiến chắc đã là cùng một thứ. Trẻ hay chết, khi đang sắp chết trên giường của bạn, nếu bạn có thể chứng kiến, phẩm chất này của tâm thức sẽ là cùng một thứ.
Một thứ duy nhất sâu bên dưới bên trong bạn là bản thân việc chứng kiến của bạn, tâm thức của bạn – cái đó vẫn còn là một thứ; mọi thứ khác thay đổi. Và nếu bạn bám lấy bất kì đối thể nào của thế giới thay đổi, bạn sẽ khổ. Không cái gì có thể được làm về nó. Bạn đang cố làm điều không thể được, đó là lí do tại sao bạn khổ. Tôi biết bạn không bao giờ chọn, nhưng điều đó không phải là vấn đề. Nếu bạn khổ, bạn đã chọn nó một cách gián tiếp.
Một khi bạn trở nên nhận biết về tính gián tiếp này của sự sống, phẩm chất ngược đời này của sự sống, bạn sẽ dừng chọn lựa. Khi chọn lựa sụp đổ, thế giới đã biến mất. Khi việc chọn lựa sụp đổ, bạn đã đi vào cái tuyệt đối.
Nhưng điều đó là có thể chỉ khi tâm trí chọn lựa biến mất hoàn toàn. Nhận biết vô chọn lựa được cần và thế thì bạn sẽ trong phúc lạc. Đúng hơn, bạn sẽ là phúc lạc. Và tôi sẽ lặp lại lần nữa: việc khổ sẽ tiếp tục xảy ra, nhưng bây giờ không cái gì có thể làm cho bạn khổ. Cho dù bạn đột nhiên bị ném vào địa ngục, chỉ bởi sự hiện diện của bạn ở đó, với bạn nó sẽ không còn là địa ngục.
Ai đó đã hỏi Socrates ông ấy muốn đi đâu, thế là Socrates nói, ‘Tôi không biết liệu có địa ngục và cõi trời không. Tôi không biết liệu chúng có đó hay không, nhưng tôi sẽ không chọn giữa chúng. Lời cầu nguyện duy nhất của tôi sẽ là thế này: cho phép tôi tỉnh táo ở bất kì chỗ nào tôi hiện hữu. Để tôi đầy nhận biết ở bất kì chỗ nào tôi hiện hữu. Dù nó là địa ngục hay cõi trời, điều đó không liên quan.’ Vì nếu bạn đầy tỉnh táo, địa ngục biến mất – địa ngục là hiện hữu của bạn không nhận biết. Nếu bạn đầy nhận biết, cõi trời xuất hiện – cõi trời là hiện hữu của bạn đầy nhận biết.
Thực sự không có các chỗ địa lí như vậy như địa ngục hay cõi trời. Và đừng liên tục nghĩ kiểu trẻ con rằng một ngày nào đó bạn sẽ chết và Thượng đế sẽ đưa bạn tới cõi trời hay địa ngục tương ứng với việc làm của bạn, tương ứng với bất kì cái gì bạn đã làm trên trái đất. Không, bạn mang địa ngục và cõi trời của bạn bên trong bạn đấy. Bất kì chỗ nào bạn di chuyển tới, bạn mang địa ngục hay cõi trời của bạn đi cùng bạn.
Ngay cả Thượng đế cũng không thể làm được bất kì cái gì. Nếu đột nhiên bạn gặp ngài, ngài sẽ có vẻ giống địa ngục. Bạn mang địa ngục của bạn đi cùng bạn; bạn phóng chiếu nó ở bất kì chỗ nào bạn hiện hữu. Bạn sẽ khổ. Việc đương đầu sẽ chỉ giống như chết, không thể chịu đựng nổi. Bạn có thể trở thành vô ý thức. Bất kì cái gì xảy ra cho bạn, bạn mang nó bên trong bạn. Hạt mầm của tâm thức là hạt mầm của toàn thể sự tồn tại.
Cho nên nhớ, nếu bạn khổ bạn đã chọn nó: có ý thức, vô ý thức, trực tiếp, gián tiếp, bạn đã chọn nó. Nó là chọn lựa của bạn và bạn chịu trách nhiệm. Không người nào khác chịu trách nhiệm.
Nhưng trong tâm trí chúng ta, trong tâm trí lẫn lộn của chúng ta, mọi thứ bị lộn ngược. Nếu bạn khổ, bạn nghĩ bạn khổ vì người khác. Bạn khổ vì bạn thôi. Không ai có thể làm cho bạn khổ. Điều đó là không thể được. Và cho dù ai đó làm bạn khổ, đó là chọn lựa của bạn để ở trong khổ thông qua người đó. Bạn đã chọn người đó và bạn đã chọn một kiểu khổ đặc biệt qua người đó. Không ai có thể làm cho bạn khổ – đó là chọn lựa của bạn. Nhưng bạn bao giờ cũng liên tục nghĩ rằng nếu người khác thay đổi, hay nếu người khác làm cái gì đó khác, bạn sẽ không khổ.
Tôi đã nghe. Mulla Nasrudin đang điền vào một báo cáo vì anh ta đâm xe của mình vào một chiếc xe đang đậu. Anh ta điền vào báo cáo, và nhiều thứ được hỏi. Khi anh ta tới phần hỏi người lái xe kia có thể đã làm gì để tránh tai nạn, anh ta điền vào nó, ‘Anh ta đáng ra phải đỗ xe ở chỗ khác nào đó. Chiếc xe đã đỗ ở đó, anh ta đáng ra phải đỗ nó ở chỗ nào đó khác – vì anh ta mà tai nạn đã xảy ra.’
Và đây là điều bạn đang làm. Bao giờ người khác cũng chịu trách nhiệm: người đó đáng phải đã làm cái gì đó này khác và chắc đã không có khổ. Không, người khác không chịu trách nhiệm chút nào. Bạn chịu trách nhiệm, và chừng nào bạn chưa nhận trách nhiệm một cách có ý thức lên bạn, bạn sẽ không thay đổi. Thay đổi sẽ trở thành có thể, có thể một cách dễ dàng, vào khoảnh khắc bạn nhận ra rằng bạn chịu trách nhiệm cho điều đó.
Nếu bạn đã khổ, đó là chọn lựa của bạn. Đây là điều luật nghiệp là gì, không gì khác: bạn chịu trách nhiện toàn thể. Bất kì cái gì xảy ra – khổ hay sướng, địa ngục hay cõi trời – bất kì cái gì xảy ra, chung cuộc bạn chịu trách nhiệm toàn bộ. Đây là điều luật nghiệp là gì: trách nhiệm toàn bộ là với bạn.
Nhưng đừng sợ, đừng hoảng bởi điều đó, vì nếu trách nhiệm toàn bộ là với bạn, thế thì đột nhiên cánh cửa của tự do mở ra – vì nếu bạn là nguyên nhân của khổ của bạn, bạn có thể thay đổi. Nếu người khác là nguyên nhân, thế thì bạn không thể thay đổi được. Thế thì làm sao bạn có thể thay đổi? Chừng nào toàn thế giới chưa thay đổi, bạn sẽ khổ. Và dường như không có cách nào để thay đổi người khác – thế thì khổ không thể kết thúc.
Nhưng chúng ta lạc quan tới mức ngay cả những học thuyết hay thế như luật nghiệp, chúng ta diễn giải theo cách chúng không làm cho chúng ta tự do và giải thoát, mà thay vì thế, ngược lại, chúng làm cho chúng ta bị nặng gánh hơn. Ở Ấn Độ luật nghiệp đã được biết tới trong ít nhất năm nghìn năm hay thậm chí còn hơn, nhưng chúng ta đã làm gì? Không phải là chúng ta đã nhận trách nhiệm lên bản thân chúng ta; chúng ta đã ném mọi trách nhiệm lên luật nghiệp – rằng nó xảy ra vì luật nghiệp và chúng ta không thể làm được bất kì cái gì, không cái gì có thể được làm; vì các kiếp quá khứ mà kiếp này là như vậy.
Luật nghiệp là để giải phóng bạn. Nó cho bạn tự do toàn bộ hướng tới bản thân bạn. Không người nào khác có thể gây bất kì khổ nào cho bạn – đây đã là thông điệp. Nếu bạn khổ bạn đã tạo ra nó. Bạn là người chủ của số mệnh của bạn, và nếu bạn muốn thay đổi nó, lập tức bạn có thể thay đổi nó và cuộc sống sẽ là khác. Nhưng thái độ….
Tôi đã nghe, có lần hai người bạn nói chuyện. Một người là người lạc quan chân tình, người kia là người bi quan chân tình. Ngay cả người lạc quan cũng không quá sung sướng về tình huống này. Người lạc quan nói, ‘Nếu khủng hoảng kinh tế tiếp tục và những thảm họa chính trị này tiếp tục và thế giới vẫn còn như nó vậy, vô đạo đức, thế thì chúng ta sẽ sớm bị thu lại thành việc ăn xin.’
Ngay cả anh ta cũng không quá hi vọng về điều đó – người lạc quan. Khi anh ta nói, ‘Chúng ta sẽ bị thu lại thành việc ăn xin,’ người bi quan nói, ‘Từ ai? Anh sẽ đi ăn xin từ ai nếu hoàn cảnh này tiếp tục?’
Bạn có tâm trí, và bạn liên tục mang tâm trí của bạn tới mọi thứ. Thực sự, bạn biến đổi phẩm chất của mọi giáo kí và học thuyết. Bạn đánh bại chư phật và các Krishna dễ dàng thế vì bạn chuyển đổi toàn thể sự việc; bạn tô mầu nó theo cách riêng của bạn.
Bạn chịu trách nhiệm toàn bộ cho bất kì cái gì bạn đang là vậy và cho bất kì thế giới nào bạn đang sống bên trong. Đó là sáng tạo của bạn. Nếu điều này đi sâu trong bạn, bạn có thể thay đổi mọi thứ. Bạn không cần khổ. Đừng chọn, là nhân chứng đi, và phúc lạc sẽ xảy ra cho bạn. Phúc lạc không phải là trạng thái chết. Khổ sẽ liên tục tiếp diễn quanh bạn. Cho nên vấn đề không phải là cái gì xảy ra cho bạn; vấn đề là bạn thế nào. Nghĩa tối thượng toàn bộ tới từ bạn, không tới từ việc xảy ra.
Từ “Vigyan Bhairav Mật tông – tập 4, Ch.64”
