Thân thiết đich thực, thực là gì?
Câu hỏu bạn vừa hỏi là rất phức tạp. Bạn sẽ phải hiểu vài điều khác trước khi bạn có thể hiểu thân thiết đích thực là gi.
Đầu tiên là tình bạn. Tình bạn là tình yêu không có bất kỳ sắc thái sinh học nào. Nó không phải là tình bạn mà bạn thường hiểu – bạn trai, bạn gái. Sử dụng từ tình bạn theo bất kỳ cách nào liên quan đến sinh học là cực kì ngu xuẩn. Đó là mê đắm và điên rồ. Bạn đang bị sinh học sử dụng cho mục đích sinh sản.
Nếu bạn nghĩ bạn đang yêu, bạn sai; nó chỉ là hấp dẫn hooc môn. Hoá chất của bạn có thể bị làm thay đổi và yêu của bạn sẽ biến mất. Chỉ tiêm các hooc môn và đàn ông có thể trở thành đàn bà và đàn bà có thể trở thành đàn ông.
Tình bạn là tình yêu không có bất kì sắc thái sinh học này. Nó đã trở thành hiện tượng hiếm hoi. Nó thường là điều lớn lao trong quá khứ, nhưng vài điều lớn lao trong quá khứ đã hoàn toàn biến mất. Chính một điều rất lạ là những thứ xấu thường bướng bỉnh, chúng không chết dễ dàng; và những thứ đẹp là rất mong mạnh, chúng chết và biến mất rất dễ dàng.
Ngày nay tình bạn được hiểu hoặc dưới dạng sinh học hoặc dưới dạng kinh tế, hay dưới dạng xã hội – dưới dạng quen thuộc, một loại quen thuộc. Nhưng tình bạn ngụ ý rằng nếu nhu cầu nảy sinh bạn sẽ sẵn sàng hi sinh ngay cả bản thân bạn. Tình bạn ngụ ý rằng bạn đã làm cho ai đó khác thành quan trọng hơn bản thân bạn; ai đó khác đã trở nên quí báu hơn bản thân bạn. Nó không phải là chuyện công việc. Nó là yêu trong sự thuần khiết của nó.
Tình bạn này là có thể ngay cả theo cách bạn đang vậy bây giờ. Ngay cả người vô thức cũng có thể có tình bạn như vậy. Nhưng nếu bạn bắt đầu trở nên có ý thức hơn về con người bạn, thế thì tình bạn bắt đầu biến thành thân thiết. Thân thiết có hàm ý rộng hơn, là bầu trời lớn hơn nhiều.
Tình bạn là thứ nhỏ nếu so sánh với thân thiết. Tình bạn có thể bị phá vỡ, bạn có thể biến thành thù. Khả năng đó vẫn còn là bản chất trong chính sự kiện về tình bạn.
Tôi nhớ tới Machiavelli cho hướng dẫn cho các hoành tử trên thế giới trong công trình lớn của ông ấy, Hoàng tử. Một trong các hướng dẫn của ông ấy là, Không bao giờ nói bất kì cái gì cho bạn của ông, điều mà ông sẽ không có khả năng nói với kẻ thù của ông, vì người là bạn hôm nay có thể biến thành kẻ thù ngày mai.
Và gợi ý theo sau điều đó là, Không bao giờ nói bất kì cái gì chống lại kẻ thù, vì kẻ thù có thể biến thành bạn ngày mai. Thế thì bạn sẽ rất hoang mang. Machiavelli cho một sáng suốt rất rõ ràng: rằng yêu thông thường của chúng ta có thể đổi thành ghét, tình bạn của chúng ta có thể trở thành thù địch bất kì khoảnh khắc nào. Đây là trạng thái vô ý thức của người – nơi yêu đang che giấu ghét chỉ ngay sau nó, nơi bạn ghét cùng người bạn yêu nhưng bạn không nhận biết về điều đó.
Thân thiết trở thành có thể chỉ khi bạn là thực, bạn là đích thực, và bạn tuyệt đối nhận biết về bản thể của bạn. Và từ nhận biết này, nếu yêu nảy sinh nó sẽ là thân thiết. Thân thiết không bao giờ có thể đổi thành cái đối lập của nó. Nhớ đây là tiêu chí, rằng các giá trị vĩ đại nhất của sự sống chỉ là những giá trị mà không thể đổi thành cái đối lập của nó; thực ra không có cái đối lập.
Bạn hỏi, “Thân thiết đích thực, thực sự là gì?”
Điều đó sẽ cần biến đổi lớn trong bạn để có hương vị của thân thiết. Như bạn vậy, thân thiết là ngôi sao xa xăm. Bạn có thể có cái nhìn về ngôi sao xa xăm, bạn có thể có việc hiểu trí tuệ nào đó, nhưng nó sẽ vẫn còn là việc hiểu trí tuệ, không phải là hương vị tồn tại.
Chừng nào bạn chưa có hương vị tồn tại của thân thiết, sẽ rất khó, gần như không thể phân biệt được giữa tình bạn và thân thiết. Thân thiết là thứ thuần khiết nhất bạn có thể quan niệm về yêu. Nó thuần khiết tới mức bạn thậm chí không thể gọi nó là hoa. Bạn chỉ có thể gọi nó là hương thơm, điều bạn có thể cảm và trải nghiệm, nhưng bạn không thể bắt giữ được. Nó có đó, mũi bạn đầy nó, con người bạn được bao quanh bởi nó. Bạn cảm thấy rung động, nhưng không có cách nào bắt giữ nó; kinh nghiệm này là lớn thế và bao la thế và tay chúng ta là quá nhỏ.
Tôi đã nói với bạn rằng câu hỏi của bạn là rất phức tạp, không phải vì câu hỏi này, nhưng vì bạn. Bạn còn chưa ở điểm từ đó thân thiết trở thành kinh nghiệm. Là thực, là đích thực và bạn sẽ biết phẩm chất thuần khiết nhất của yêu – chỉ là hương thơm bao giờ cũng bao quanh bạn. Và phẩm chất đó của yêu thuần khiết nhất là thân thiết. Tình bạn được hướng tới ai đó, ai đó là bạn của bạn.
Có lần Phật Gautam được hỏi, “Người chứng ngộ có bạn không?” và ông ấy nói, “Không.” Người hỏi bị choáng vì người đó cứ tưởng người chứng ngộ phải có toàn thế giới là bạn của mình.
Nhưng Phật Gautam là đúng, dù bạn bị choáng hay không. Khi ông ấy nói, “Người chứng ngộ không có bạn,” ông ấy đang nói ông ấy không thể có bạn được vì ông ấy không thể có thù. Cả hai loại người này tới cùng nhau. Ông ấy có thể có thân thiết, nhưng không có tình bạn.
Thân thiết là yêu không hội tụ, không có địa chỉ. Nó không phải là bất kì giao ước nào, dù được nói ra hay không được nói ra. Nó không phải là từ cá nhân này tới cá nhân khác; nó là từ một cá nhân tới toàn thể sự tồn tại, trong đó người chỉ là một phần nhỏ, vì cây được bao hàm, con vật được bao hàm, sông được bao hàm, núi được bao hàm, sao được bao hàm. Mọi thứ đều được bao hàm trong thân thiết.
Thân thiết chính là cách bản thể của bạn là thực và đích thực; bạn bắt đầu toả sáng nó. Nó tới theo cách riêng của nó, bạn không phải mang nó tới. Bất kì ai tới gần bạn đều sẽ cảm thấy sự thân thiết.
Điều đó không có nghĩa rằng không ai sẽ là kẻ thù của bạn. Khi có liên quan tới bạn, bạn sẽ không là kẻ thù của bất kì ai, vì bạn không còn là bạn của bất kì ai. Nhưng chiều cao của bạn, tâm thức của bạn, phúc lạc của bạn, im lặng của bạn, an bình của bạn sẽ làm khó chịu nhiều người, sẽ làm cho nhiều người không hiểu bạn trở thành kẻ thù của bạn.
Thực ra người chứng ngộ có nhiều kẻ thù hơn người không chứng ngộ. Người không chứng ngộ có thể có vài người thù, vài người bạn. Người chứng ngộ có gần như toàn thế giới chống đối lại họ, vì người mù không thể tha thứ được cho người có mắt, và người dốt không thể tha thứ được cho người biết. Họ không thể cảm thấy yêu hướng tới người đã đạt tới sự hoàn thành nhất của người đó, vì bản ngã của họ bị tổn thương.
Mới hôm nọ tôi đã nhận được bốn bức thư từ bốn nhà tù Mĩ khác nhau. Cả bốn tù nhân đang hỏi xin tính sannyas. Một tù nhân Mĩ đã từng đọc sách của tôi. Vì tôi đã ở trong nhà tù đó một ngày, người chức trách trở nên quan tâm, các tù nhân trở nên quan tâm, cho nên họ phải đã đặt mua sách của tôi. Tù nhân này đã từng đọc những sách đó.
Mặc dù anh ta là người Mĩ, anh ta viết rằng “Osho ơi, đọc sách thầy, nghe thầy nói trên ti vi, và khi thầy ở trong nhà tù này một ngày, tôi cũng đã ở đây.” Anh ta đã ở đó trong gần năm năm… “Đó là là trải nghiệm phúc lạc cho tôi và tôi sẽ không bao giờ quên ngày chúng ta đã ở cùng nhau trong cùng một xà lim; nó đã là ngày quan trọng nhất của đời tôi.
Và tôi đã mang cái gì đó trong tôi mà tôi muốn diễn đạt cho thầy. Thầy đã không phạm bất kì tội nào. Về điều đó tôi đã tuyệt đối chắc chắn vào khoảnh khắc tôi gặp thầy. Nhưng là hồn nhiên dường như là tội lớn hơn bất kì tội nào khác. Và vì thầy đã được nhắc tới trên radio, trên ti vi, sách của thầy đã được đọc trên khắp nước này, một khoảnh khắc tới khi thầy đã là nhận vật quan trọng hơn tổng thống Mĩ. Đó đã là điều làm lẩy cò toàn thể quá trình phá huỷ tâm xã của thầy, cầm tù thầy – chỉ để làm bẽ mặt thầy.”
Tôi ngạc nhiên rằng người tù này có cái nhìn sâu sắc thế. Anh ấy đang nói “Những người như thầy nhất định bị kết án, vì ngay cả những người quyền lực nhất, vĩ đại nhất đều có vẻ giống như người lùn trước tâm thức của thầy và chiều cao của thầy. Đó là khiếm khuyết của thầy,” anh ta đang nói với tôi. “Nếu như thầy không thành công thế, thầy chắc đã bị bỏ qua. Nếu tâm xã của thầy không thành công thế, không ai chắc đã bận tâm về thầy.”
Người chứng ngộ không có bạn, không có thù, mà chỉ có tình yêu thuần khiết, không địa chỉ. Người đó sẵn sàng tràn ngập tim của bất kì ai sẵn có đấy. Đó là thân thiết đích thực, thực sự.
Nhưng người như vậy sẽ chọc tức nhiều bản ngã, sẽ làm tổn thương những người là người rất quan trọng và quyền lực. Các tổng thống và các nữ hoàng và các thủ tướng và các vua sẽ lập tức trở nên lo nghĩ, bận tâm. Một người không có quyền lực đã đột nhiên trở thành tiêu điểm của sự chú ý, hấp dẫn nhiều người hơn những người có quyền lực và tiền bạc và danh giá. Người như vậy không thể được tha thứ. Người đó phải bị trừng phạt cho dù người đó phạm phải bất kì tội nào hay không. Và người của chứng ngộ không thể phạm tội; đó chỉ là điều không thể được vô cùng.
Nhưng là hồn nhiên, có tính bạn bè, là việc yêu không vì bất kì lí do nào là đủ làm lẩy cò cho nhiều bản ngã chống lại bạn. Cho nên khi tôi nói, “Người chứng ngộ không có kẻ thù,” tôi ngụ ý rằng từ phía người đó, người đó không có kẻ thù. Nhưng từ phía của những người khác, người càng có chiều cao lớn hơn, sự đối kháng của họ sẽ càng lớn hơn để chống lại người chứng ngộ, họ sẽ càng thù địch, hận thù, kết án hơn. Đây là cách điều đó đã từng xảy ra trong nhiều thế kỉ.
Nirvano vừa mới nói cho tôi hôm nọ rằng ngày tôi bị phạt bốn trăm nghìn đô la – nhiều hơn năm triệu ru pi – khi vẫn biết hoàn toàn rõ rằng tôi không sở hữu lấy một paisa, một xu, viên luật sư đã làm việc cho Nirvano đã bảo cô ấy, “Họ đã lại làm điều đó lần nữa.”
Cô ấy hỏi anh ta, “Anh nói gì?” Và anh ta nói, Vâng, họ đã làm điều đó lần nữa. Họ đã lại đóng đinh Jesus, họ đã lại trừng phạt một người hoàn toàn hồn nhiên – nhưng hồn nhiên của người đó làm tổn thương bản ngã của họ.”
Chỉ việc hiểu trí tuệ sẽ không đủ – mặc dầu điều tốt là có việc hiểu trí tuệ nào đó, vì điều đó có thể giúp bạn hướng tới trải nghiệm có tính tồn tại. Nhưng chỉ trải nghiệm sẽ cho bạn hương vị đầy đủ của vị ngọt ngào vô cùng, cái đẹp, tính thánh thiện và chân lí của yêu.
Trích từ “Satyam Shivam Sundaram: Chân Thiện Mĩ”, Ch.10
